Three Billboards outside Ebbing, Missouri: meesterwerk of potpourri?

Geen indiefilm

Januari is een interessante filmmaand omdat we in de Belgische zalen dan de films te zien krijgen die een significante kans maken op een beeldje bij de aankomende Oscars. Hoewel de uitreiking nog anderhalve maand van ons verwijderd is, weten de Belgische filmverdelers goed genoeg welke films interessante gespreksstof opleveren. Eéntje van de zuiverste soort is Three Billboards outside Ebbing, Missouri dat voor een vreemde mix van drama en humor zorgt in een erg rauwe filmstijl. Het doet denken aan een indiefilm, maar is veel professioneler opgezet met de daarbij horende voordelen en - helaas - ook nadelen. Het aanwezige acteertalent in deze film is bijna onuitputtelijk, terwijl de cinematografie dan weer typisch Hollywood is. 

De premisse van de film is - opgelet: de rest van deze blog is één groot festijn van spoilers - dat het hoofdpersonage Mildred haar dochter heeft verloren in een moord- en verkrachtingszaak. De zaak geraakt echter niet opgehelderd en dat vreet aan Mildred. Ze ziet drie grote, aftandse advertentieborden die lang niet meer gebruikt zijn. Ze besluit om deze borden te huren en ze verkondigt op weinig subtiele wijze dat ze absoluut niet gelukkig is met de huidige gang van zaken. Op het laatste bord wordt het zelfs persoonlijk en hekelt ze de lokale politiechef met de boodschap "How Come, Chief Willoughby". Het hoeft geen betoog dat het plaatsje Ebbing in rep en roer staat. Willoughby probeert te bemiddelen met Mildred en probeert het humane aspect te benadrukken. "Ik heb kanker" zegt hij op een ogenblik waarop Mildred zegt: "Ik weet het". Dit illustreert de rauwe toon van de film die verrassend genoeg dit drama combineert met luchtige humor. 

Aanrader

Ik vind de film een aanrader voor iedereen, want het vermijdt (tot op zekere hoogte) het clichématig gebruik van Hollywood-geplogendheden en eigenlijk zijn de protagonisten antipathieke personen waar je op een vreemde manier toch met meeleeft. In het begin zijn alle personages buiten Mildred ééndimensionaal, maar in het tweede deel van de film wordt er meer op andere personages geconcentreerd waardoor de karakters van deze personages toch een stuk complexer zijn dan initieel blijkt. De opbouw van de personages is samen met de acteerprestaties ongetwijfeld het grootste pluspunt van deze film. De film ontvouwt zich initieel als een queeste tegen onrecht, maar oplettende kijkers zullen ook ontdekken dat het een boodschap van "het recht in eigen handen nemen" toont. 

En hier heb ik het grootste probleem met de film: regisseur Martin McDonagh lijkt niet te weten welke boodschap hij wil verkondigen. Enerzijds is de film erg sterk opgebouwd met een verhaal dat uit verschillende lagen bestaat waar elke laag wordt geschild om tot de eigenlijke kern te komen. Anderzijds worden misdaden zonder aantoonbare reden met de mantel der liefde bedekt. 

De sleutelscène

Three Billboards outside Ebbing, Missouri concentreert zich eerst op de negatieve emoties van de mensheid: wraak, woede, vergelding. Dit wordt getoond door Dixon (een lokale politieagent) die in een dronken bui de adverteerder, Red Wilby, uit een raam gooit en daarna nog eens paar trappen verkoopt. De nieuwe commissaris - tot dan toe onbekend - staat erbij en kijkt er naar. De enige repercussie is dat Dixon ontslagen wordt. Wat later is een wanhopige Mildred de zaak zo beu dat ze het politiekantoor in brand steekt waar per toeval Dixon zich bevindt en zwaar verbrandt. 

De sleutelscène wat het tweespalt van deze film illustreert is het moment dat Dixon in dezelfde ziekenhuiskamer belandt als Red Wilby. Een volledig met verband ingepakte Dixon is onherkenbaar en Red Wilby wil hem een glaasje fruitsap aanbieden ter kennismaking. Dixon maakt dan bekend dat hij het is en vreest dat Red Wilby hem iets gaat aandoen. Een paar zenuwslopende seconden later biedt Red Wilby alsnog het glas fruitsap aan. Want vergeving is natuurlijk veel beter dan wraak, alleen... waar komt deze opwelling van pure goedheid plots vandaan? 

Ondertussen zijn de drie advertentieborden in brand gestoken en na deze sleutelscène leert de kijker dat de ex-man van Mildred dit gedaan heeft. Ook hier wil het toeval dat Mildred en haar ex-man in dezelfde ruimte zitten op restaurant en biedt ze champagne aan als zoenoffer wanneer ze verneemt dat haar man dit gedaan heeft. Ook hier geldt weer: waar komt deze opwelling plots vandaan? Mildred is de pure definitie van een anti-held en de plot toont op geen enkel moment dat ze (gradueel) tot inkeer komt. Het gebeurt allemaal zo abrupt dat het overhaast en ongeloofwaardig overkomt. 

Het einde

Symptomatisch voor de film is het open einde van de film waar Dixon en Mildred samen op pad trekken om een mogelijke verkrachter te doden. Ze weten niet zeker of hij een verkrachter is en of ze hem gaan doden, maar ze vertrekken wel met de auto naar een andere staat. Je kan dus zeggen dat de kijker zelf mag invullen wat het einde van de film is, maar het accentueert ook de besluiteloosheid van de achterliggende boodschap. Is de film een aanklacht tegen het recht in eigen handen nemen? Het tweede deel van de film lijkt dit te benadrukken, maar dan zijn er weer scènes die dit tegenspreken met als orgelpunt de slotscène. De film is op dit vlak vis noch vlees en dat is misschien wel het ergste wat er bij een film kan gebeuren. 

Three Billboards outside Ebbing, Missouri is ontegensprekelijk een ongemakkelijke film, maar verandert in een paar scènes in een soort van zwarte komedie dat haaks op elkaar staat met het zware thema. Films zoals Foxcatcher en Nightcrawler trekken de kaart van ongemakkelijkheid volop en scoren daarop beduidend beter dan dit stukje bandwerk. Anderzijds had regisseur Martin McDonagh er ook voor kunnen opteren om het meer theatraal te brengen à la Quentin Tarantino en dat doet hij met een aantal humoristische scènes, maar ook hier geldt dat de vergelijking met het bronmateriaal niet kan doorstaan. Het eindresultaat is een erg ongemakkelijke film met fantastische acteerprestaties en een meerlaags plot dat onduidelijke boodschap(pen) verkondigt. 

Hoewel ik de film dus hooguit als "goed" bestempel, zou ik er totaal geen moeite mee hebben als Three Billboards outside Ebbing, Missouri het beeldje van beste film wegkaapt op de Oscars. Dit zou namelijk een krachtig signaal zijn naar filmmakers en studiobonzen dat niet-traditionele films steeds meer bestaansrecht hebben. Zo heeft La La Land de weg geëffend voor The Greatest Showman en dergelijke bewegingen kunnen enkel maar aangemoedigd worden. 

En oh ja, Mildred wordt nooit beschuldigd van brandstichting, Dixon lijkt ondanks zijn ontslag aan een strafrechterlijke vervolging te ontsnappen en de moord op Mildred's dochter wordt nooit opgehelderd...