zondag 9 juli 2017

Bulova Accutron 214 Spaceview

De technologie achter de precisie van quartz bestaat al bijna honderd jaar, maar het was pas in 1969 dat Seiko met een draagbare versie kwam in de vorm van de Seiko Astron. De quartz-klok zag in 1927 het levenslicht, maar de elektronische technologie erachter stond nog in z’n kinderschoenen en kon enkel bij grotere klokken gebruikt worden. Hoewel de precisie van mechanische horloges steeds beter begon te worden, waren horlogemakers steeds op zoek naar een accurater alternatief. 

Amerikaans icoon
De Zwitserse ingenieur Max Hetzel werkte vanaf 1950 bij Bulova en nam eveneens deel aan deze zoektocht. Het werd snel duidelijk dat deze precisie gezocht moest worden bij elektronica en vanaf 1952 gaf Bulova het startschot voor de ontwikkeling van een elektronisch horloge. De technologie van dit horloge was gebonden aan het gebruik van transistors die een stemvork voeden. De frequentie van een stemvork is erg precies waardoor de kans op afwijking een stuk kleiner is dan bij mechanische horloges.




In 1960 werd de Bulova Accutron aan het publiek voorgesteld: dit horloge zoemt aan 360 hertz wat per uur meer dan 2,5 miljoen tikken per uur zijn. Dit was een veelvoudiging ten opzichte van mechanische horloges en de Accutron werd snel in de harten van Amerikaanse organisaties opgenomen. De Accutron participeerde in het Amerikaanse ruimtevaartprogramma en de boordinstrumenten van de ruimtetuigen werden toen uitgerust met deze technologie. Ook het Amerikaanse treinpersoneel deed sinds 1962 een beroep op de precisie van de Accutron, net zoals het Amerikaanse leger. De overleving wil zelfs dat het Amerikaanse leger gevraagd heeft om de lancering van de Accutron uit te stellen omdat het vreesde dat het precieze tijdsinstrument in de handen zou vallen van de Russen.

Esthetisch onverantwoord
Dit jaar mik ik vooral op vintage horloges en ik was al een tijdje op zoek naar de Bulova Accutron 214 Spaceview. Dit horloge is vanzelfsprekend een icoon omwille van zijn status als precisie-instrument, maar heeft ook een soort van steampunk retrofuturistische look die veel liefhebbers aanspreekt. De Accutron 214 kreeg de titel ‘Spaceview’ mee omdat het destijds zo futuristisch eruitzag. Toen ik het bewuste horloge voor het eerst te zien kreeg, was de vormgeving best euh… apart te noemen. Je kan namelijk veel over de Accutron zeggen, maar de esthetische geneugten zijn helaas wel ver te zoeken.  




Dit is in de eerste plaats aan de bizarre kastverhoudingen te wijten. De diameter van de wijzerplaat is slechts 32 mm waardoor het qua grootte eigenlijk als een vrouwenhorloge draagt, zelfs voor een horloge uit de jaren zestig. De hoogte is dan weer totaal onconventioneel met een dikte van 12,5 waardoor de dikte een waanzinnige 40% bedraag van de wijzerplaatdiameter. De Accutron geblokt noemen is dus eigenlijk nog een eufemisme. De Accutron beschikt niet over een kroon waardoor de vormgeving perfect symmetrisch is en daardoor weer punten weet goed te maken.

De apotheose van dit elektronische horloge is uiteraard de elektronische printplaat met de twee transistors bovenaan en daartussen de stemvork. Nu heeft zo’n printplaat dezelfde charme als een Twitterende Trump, maar in de jaren zestig was dit best spectaculair om te zien. Deze printplaat wordt gedomineerd door de kenmerkende groene kleur waardoor het onmiddellijk opvalt. De printplaat staat uiteraard niet toe om hier iets op te graveren van indices en dus bevinden de aanduidingen zich op het erg gebolde glas. Even simpel als inventief opgelost dus.

Erg licht
Ondanks de bizarre kastvormen is de Accutron bijzonder licht. Het weegt minder dan veertig gram en is daardoor amper waarneembaar op de pols. De diameter van 32 mm is vanzelfsprekend klein voor de gemiddelde mannenpols en de kort gebogen lugs maken de vorm niet artificieel langer. In zij-aanzicht toont deze Bulova zich dan wel weer vrij fors door de dikke kast en het gebolde glas dat daar nog eens een vorstelijke schep bovenop doet. Schoonheidswedstrijden zal dit dissidente horloge niet winnen. Door het ontbreken van een kroon dien je aan de achterzijde een piepklein deksel te openen met behulp van je vingernagel. Wanneer dit deksel rechtstaat, is het mogelijk om hier aan te draaien en zodoende het uur te wijzigen. Dit is weer een idee dat in het boek van simpel, maar inventieve ideeën geplaatst mag worden.

De achterzijde bestaat uit twee grote deksels: één om de batterij te vervangen en een andere dus om het uur te wijzigen. Met de nodige trots wordt ook op de achterzijde ook het feit gepresenteerd dat dit horloge waterdicht is. Dat kan misschien wel zo zijn, maar ik zou het sterk afraden om met dit elektronisch horloge waterstofmoleculen op te zoeken.


Mijn exemplaar dateert van 1968 en heeft minimaal één verjongingskuur ondergaan. De secondewijzer ziet een stuk witter uit dan de grote en kleine wijzer wat doet vermoeden dat dit een nieuwe(re) wijzer is of op z’n minst opnieuw geverfd. Ook de punten van de kleine en grote wijzer zijn lichtjes bijgekleurd met witte verf. Beide wijzers luminicseren in het donker. Voor een horloge dat bijna vijftig jaar oud is, vind ik dergelijke kleine ingrepen doodnormaal en zeker niet storend.

Zoemend door het leven 
De stermvorktechnologie van Bulova stierf een stille dood in de jaren zeventig aangezien het werd ingehaald door quartz-horloges die goedkoper en gemakkelijker waren om te produceren. Dat neemt niet weg dat deze technologie een belangrijk deel uitmaakt in de geschiedenis van de horologie. Deze horloges zijn namelijk uniek omwille van het zoemende geluid dat ze maken. De marketingafdeling van Bulova had dat ook opgepikt en adverteerde het horloge onder de slogan ‘The watch that hums’. Deze zachte zoem hoor je duidelijk in een stille omgeving, maar werkt niet neurotisch omdat het in praktijk nauwelijks of niet opvalt door de aanwezigheid van andere omgevingsgeluiden. Deze zoem hoor je wel, maar voel je niet. Het is dus niet zo dat als je het horloge plaatst op een tafel je de trillingen op tafel hoort.




Het oerkenmerk van dit horloge is – nog meer dan het futuristische uiterlijk – de continu bewegende wijzer. Mechanische horloges tikken een aantal keer per seconde met een maximum van tien keer. Met behulp van de stermvorktechnologie tikt de secondewijzer 720 keer per seconde waardoor het effect wordt gecreëerd van een continu glijdende wijzer. Dit was dus Spring Drive avant la lettre. Waar de technologie van Seiko effectief continu glijdt, wordt bij de Bulova het effect gecreëerd omdat het menselijk oog zoveel tikken per seconden uiteraard onmogelijk kan onderscheiden. Op papier wordt dit onderscheid gemaakt, maar in de praktijk zie ik eigenlijk geen verschil tussen dit en de Spring Drive-technologie van m’n Grand Seiko SBGA011.

Te veel volt
Ik heb 335 euro betaald voor mijn exemplaar wat een gemiddelde prijs is. De meeste Accutrons bevinden zich in de prijscategorie tussen 300 en 400 euro. Mijn horloge is niet gewijzigd en maakt gebruik van traditionele 1.15 volt batterijtjes. De Accutron gebruikte origineel namelijk 1.35 volt batterijen van kwik, maar die worden nu niet meer gebruikt omdat ze erg milieuvervuilend zijn. Sommige horloges werden daarom aangepast omdat er een risico was dat de printplaat misschien zou kunnen doorbranden. Ik heb me echter laten vertellen dat dit een broodje aap-verhaal is en na één maand houdt de Accutron de tijd goed bij. Ik ben dus geneigd om deze bewering bij te treden.




Tot slot komt mijn exemplaar met een generieke zwarte lizard strap en dat past wonderwel bij de Accutron. Het bandje is erg licht en de zwarte kleur contrasteert op een mooie manier met het groen van de printplaat. Ten opzichte van een klassiek lederen bandje is het lichter, maar ogenschijnlijk ook minder robuust. In de praktijk heb ik daar echter weinig van gemerkt.

Conclusie
Hoewel de stermvorktechnologie tegenwoordig overbodig is geworden, heeft ze toch veel betekend voor de geschiedenis van de horlogewereld. Dat is al reden genoeg om een vintage exemplaar van een Bulova Accutron in huis te halen. De Spaceview is echter meer dan een voetnoot in de geschiedenis en is een erg leuk horloge met de bizarre kastvormen, weinig alledaagse printplaat als wijzerplaat, een continu bewegende secondewijzer en een zoemend geluid. De Accutron beschikt over een karakterhoofd, maar het is zo bijzonder dat ik dit lelijke eendje met veel plezier mee opneem in m’n collectie. 

vrijdag 7 juli 2017

Knappe horloges voor een zacht prijsje

Sieraden vind je in alle soorten en maten en ook in verscheidene prijscategorieën. De meest opvallende zijn natuurlijk diegene met het hoogste prijskaartje, maar ook voor een bescheiden prijs vind je een heleboel leuke dingen. Hetzelfde geldt voor horloges waar je voor een betaalbare prijs een aantal leuke dingen op de kop kan tikken. Dit is een lijstje van leuke horloges die je kan aanschaffen zonder de bankrekening leeg te plunderen. 

Deep Blue Protac 1000
De aftrap wordt gegeven door een horloge dat ik al een aantal maanden in bezit heb. De Deep Blue is een goedkoper alternatief voor de klassieke divers zoals Seiko SKX-modellen, Seiko Monster of Orient Mako en Orient Ray Raven. De afwerking is op een aantal punten minder zoals de goedkope bezel en onzorgvuldige werking van de kast. Dat weet de Deep Blue echter dubbel en dik goed te maken met punten die - voor mij - belangrijker zijn zoals de aanwezigheid van een saffier glas en een movement dat hackt en opwindbaar is, ironisch genoeg een movement van Seiko (NH36). De wijzerplaat is degelijk afgewerkt en beschikt over een mooie sunburst. Voor ruim 150 euro is dit de ideale tool watch die tegen een stootje kan. 



Steinhart Ocean One
De bedrijfsstrategie van Invicta en Steinhart kan bij mij op weinig appreciatie rekenen aangezien die voornamelijk gestoeld is op het kopiëren van Rolex-designs. Deze hommages vormen echter wel een betaalbaar alternatief voor de dure Rolexen en de Ocean One is daar één van. De basisprijs van 380 euro voor deze Submariner-kloon is niet bepaald goedkoop in vergelijking met een SKX, maar het is wel kwalitatief. Het beschikt namelijk over het gerespecteerde 2824 ETA-movement, saffier glas en een onberispelijke afwerking van de kast en bracelet voor dit geld. Het is in ieder geval een veel beter alternatief dan Invicta's 8926OB-model dat ver beneden het peil van de Ocean One ligt. 



Orient FFD0F001W
Een ander horloge uit mijn collectie is de Orient FFD0F001W. Dit model was een tijdje geleden terug verkrijgbaar, maar op het moment van schrijven lijkt het niet meer verkrijgbaar te zijn. Dit horloge heb ik vorig jaar voor 220 euro gekocht via de Franse poot van Amazon en biedt een heleboel waar voor z'n geld. Vooral het ontwerp is magnifiek met het guilloche patroon op de wijzerplaat, de mooie geblauwde wijzers en een saffier glas. Enkel het movement is niet met zijn tijd meegegaan en hackt niet. De troef van dit horloge is zijn veelzijdigheid waardoor het voor chique gelegenheden kan gedragen worden, maar net zo goed in een strandbar met bermudashort. 



Seiko 5
De Seiko 5 is niet een specifiek horloge, maar wel een collectie van horloges die zijn naam ontleed heeft aan vijf eigenschappen. Dit gaat over het automatische movement, de kroon op de index van vier uur, duurzame kast en bracelet, waterdichtheid en de dagaanduiding op de index van drie uur. Deze horloges variëren in prijs van 50 euro tot meer dan 200 euro, maar zijn beroemd omwille van hun robuustheid. De meeste horloges uit deze collectie zijn sporthorloges, maar af en toe vind je ook exemplaren die neigen naar het ontwerp van een dress watch. 



Bulova Moonwatch
Quartz-horloges zijn over het algemeen een stuk goedkoper dan hun mechanische tegenhangers omdat ze niet (gedeeltelijk) manueel gemaakt moeten worden. Eén van de modellen die veel waar voor je geldt biedt, is ongetwijfeld de Bulova Moonwatch die vorig jaar het levenslicht zag. Deze moderne reïnterpretatie van een astronautenhorloge maakt gebruikt van een 'high precision' quartz zoals Bulova het zelf zo mooi verwoordt. Anders gezegd: dit horloge tikt continu en heeft een ongelofelijke precisie van een maximale afwijking van tien seconden per jaar. Bovendien is deze Bulova een erg precieze chronograaf. De adviesprijs is circa 400 euro, maar als je goed rondkijkt op het internet vind je 'm al vanaf ruim 300 euro.  



Casio G-Shock
Een ander beroemdheid in het quartz-wereldje is de Casio G-Shock. Deze horloges komen in alle soorten en starten vanaf ongeveer 50 euro en kunnen tot enkele honderden euro's kosten. De G-shocks zijn meestal (gedeeltelijk) digitaal en zijn gemaakt om een kernexplosie te overleven. Naast hun ongeëvenaarde robuustheid beschikken ze over een aantal nuttige functionaliteiten zoals thermometer, hoogtemeter, kompas en anderen. Dit maakt het de ideale kandidaat om mee te nemen op outdoor- en trekkingactiviteiten. 



Citizen Ecodrive
Citizen heeft van zonne-energie zijn handelsmerk gemaakt en in de Ecodrive-collectie vind je tal van sporthorloges die werken op zonne-energie. Citizen is één van Japans meest gerespecteerde horlogemakers en levert kwalitatieve horloges af voor een betaalbare prijs. De prijzen in deze collectie beginnen vanaf 120 euro en gaan tot 200 euro en meer. Het ontwerp van de goedkopere horloges is simpel, maar erg degelijk, terwijl de wat duurdere modellen bijkomende complicaties hebben zoals een chronograaf. 



Christopher Ward C60 Trident Pro 600
Dit is de vreemde eend in de bijt, want Christopher Ward zweeft in het horlogespectrum tussen de uiteindes van modehorloge en echte horlogemaker. Dit Britse merk is opgericht in 2004, maar timmert wel serieus aan de weg en beschikt inmiddels over een eigen movement. De C60 Trident Pro 600 is één van de meest verkochte horloges van Christopher Ward en de adviesprijs is 800 euro. De waarheid is echter dat je het met weinig moeite vindt voor de helft van de prijs gezien de onophoudelijke kortingsacties. Deze duiker beschikt over een bezel van keramiek en wordt afgeleverd met het gerespecteerde Sellita SW200-1 movement dat afgeleid is van ETA en COSC gecertificeerd is.



Hamilton Khaki Field
Deze collectie van militaire horloges blinkt uit in eenvoud. Militaire horloges moesten vroeger functioneel zijn en hadden slechts één specifieke functie: goed afleesbaar zijn. Dat is vanzelfsprekend het geval bij de Hamilton Khaki Field. De collectie bevat alle soorten en maten, maar het beste model is wellicht de automaat van 40 mm aangezien die grootte het best is voor de meeste personen. De adviesprijs van deze Hamilton is over 500 euro, maar een speurtocht op de digitale snelweg doet daar snel 150 euro en meer van af. Ik vind het zelf geen beauty, maar dat dit een goed horloge is, staat als een paal boven water. 



Junkers 6060-5
Als je een beetje interesseert in de wereld van horloges zal je allicht wel gehoord hebben van de Bauhaus-stijl. Dit is een stijl die je in verschillende disciplines terugvindt zoals in de architectuur van gebouwen, maar ook in het ontwerp van horloges dat minimalisme omarmt. De Junkers 6060-5 is een mooi en minder gekend exploot van deze stijl. Op deze lijst is de automaat één van de duurdere horloges met een richtprijs van circa 480 euro. Junkers is een relatief klein horlogemerk en het is niet eenvoudig om aan goedkoper exemplaar te komen in tegenstelling tot een Hamilton of Christopher Ward. Een alternatief is de quartz-versie die voor zo'n 200 euro minder over de toonbank gaat. 



Orient Bambino
Japanners zijn heel goed in het produceren van horloges. Dat bewijs Orient met de Bambino-collectie. Ze zijn echter niet zo goed in marketing, want het is Orient USA (een volledig onafhankelijk bedrijf van het Japanse Orient) dat deze belachelijke naam voor deze collectie heeft bedacht. De Bambino's zijn inmiddels aan hun vierde generatie toe die nu zijn voorzien met een movement dat hackt en opwindbaar is. De Bambino's zijn erg leuke dress watches die beginnen vanaf honderd euro en eindigen rond de 250 euro. Als je op zoek bent naar een betaalbare dresser is deze collectie de eerste plaats om op zoek te gaan. Ik bezat de ER24001B maar die is enkele weken geleden verkocht omdat ik het net iets te dressy vond. Misschien ook belangrijk om te weten. 



Seiko SARB + Presage Cocktail
Een populaire reeks onder horlogefans is Seiko's SARB-reeks. Voor 300 à 400 euro heb je een aantal mooie dress watches zoals de SARB033 en SARB035 of een erg mooie sunburst met de SARB065. Van die laatste is dit jaar een geheel nieuwe lijn afgeleid die mee is opgenomen in de Presage-collectie. Het gaat om horloges met verschillende kleuren die beschikken over een erg knappe sunburst. De Presage-modellen zijn - in tegenstelling tot de SARB-horloges - verkrijgbaar in Europa en kosten een kleine vijfhonderd euro. 



M'n eigen mening
Het is duidelijk dat je afhankelijk van je budget en keuzes enkele mooie horloges kan kopen. Je kan bijvoorbeeld de kosten serieus drukken door te opteren voor quartz-varianten in plaats van automaten aangezien die een stuk goedkoper zijn. Als je echt op je budget moet letten, zijn er zelfs in de categorie van minder dan honderd euro genoeg horloges die zowel kwalitatief als mooi zijn: een Seiko 5-model of het gecontesteerde Invicta dat schaamteloos bijna alle Rolex-modellen kopieert. 

Stel dat ik een budget had van ongeveer duizend euro en op zoek ben naar een dresser, duiker en casual horloge, wat zouden dan mijn keuzes zijn? Voor de duiker ga ik resoluut voor de Steinhart Ocean One. Het is weliswaar een regelrechte kopie van de Submariner, maar qua prijs-kwaliteit ga je in deze prijscategorie niks beter vinden en voor dertig euro meer, beschik je zelfs over een bezel van keramiek. Voor de casual alleskunner is de keuze onmiddellijk gemaakt met de Bulova Moonwatch. Het representeert een stukje geschiedenis, maar biedt vooral waar voor je geld. Het is ongelofelijk accuraat en kan op alle gelegenheden gedragen worden. Voor de dresser opteer ik voor de Bauhaus-stijl van Junkers. Met de automaat ga ik over budget, met de quartz-versie respecteer ik het opgelegde budget (een beetje). Het kantoor is de perfecte habitat voor de minimalistische stijl van dit chique horloge en differentieert zich van de traditionele modehorloges die je daar vindt.