Reisverslag Patagonië - deel 4: Zuidelijke hoogtepunten

Dag 11 - Naar htet zuiden!

Het pendelen met de bus wordt vanaf dag elf ingeruild voor de eerste van vier binnenlandse vluchten. Hoewel de vlucht zelf amper anderhalf uur duurt, staat de elfde reisdag voornamelijk in het teken van het pendelen tussen Bariloche en El Calafate en El Chalten. Het Argentijnse merendistrict zeggen we ’s ochtends vaarwel en we trekken naar het zuiden in de buurt van het Patagonische ijsmassief, één van de grootste ijsvelden ter wereld na Antarctica.

Wanneer de landing langzaam wordt ingezet, worden we getrakteerd op de prachtige vergezichten van meanderende rivieren die turquoiseblauw kleuren. Hoewel we in El Calafate landen, is dit niet onze eindbestemming. We nemen namelijk nog de bus om 220 km verder te rijden naar El Chalten. Dit is misschien wel de meest bijzondere busrit van de hele rondreis want we komen onderweg niks tegen behalve steppen waarop af en toe een verdwaalde barak staat waar lokale koeien in kunnen schuilen. Plots duikt dan El Chalten op wat tot 1985 niet meer dan een verzameling van enkele huisjes was omdat Argentinië dit grondgebied voor zich opeiste.

Nu is El Chalten één van de populairdere vakantiebestemmingen in Patagonië en dat heeft het te danken aan zijn aantrekkelijke wandelroutes en is het ook een favoriete bestemming voor bergbeklimmers die de moeilijke top van de Fitz Roy willen bedwingen. Het dorpje telt 15000 inwoners en de lokale economie staat bijna exclusief in het teken van toerisme met massa’s hotels, hostels, B&B’s, souvenirshops, winkeltjes, taxi’s en eetgelegenheden. We komen in de vroege avond aan en de Argentijnse zomer laat in theorie nog een avondwandeling toe. In theorie, want bij aankomst regen het pijpenstelen en is mijn eerste bekommernis om eten en drank te bemachtigen voor de wandeling van de volgende dag.

Dag 12 - Hoogtepunt

Voor ik aan de reis begon waren de wandelingen in El Chalten en Torres del Paine mijn persoonlijke hoogtepunten, samen met de ice trekking op de Perito Moreno-gletsjer. De verwachtingen voor deze dag waren dus hooggespannen, maar het beeldmooie landschap van El Chalten heeft niet teleurgesteld en een dagvullende hike is voor mij het hoogtepunt van deze reis geworden. El Chalten kent verschillende routes en met enkele reisgenoten haddenwe besloten om een taxi te nemen om te beginnen bij El Pilar. Tenminste als we eerst een taxi konden vinden. Het bleek namelijk dat die ochtend alle beschikbare taxi’s al gereserveerd waren. We gingen dan maar te voet naar het toeristisch centrum van El Chalten en daar werd ons geduld na een half uurtje beloond met twee taxi’s.

Bij het begin van de wandeling bij El Pilar leer ik onmiddellijk twee dingen over Patagonië en El Chalten in het bijzonder: het landschap is enorm spectaculair en het waait er verschrikkelijk hard. De route naar Poincelot gaat op en neer, maar is met de nodige tussenpozen best te doen. Af en toe word ik getrakteerd op een glimp van één van de gletsjers van de Fitz Roy. De zwaarste inspanning lever ik echter rond de middag wanneer ik naar Laguna de los Tres klim. Deze gletsjertop is de sterattractie van El Chalten omdat dit het hoogst gelegen punt is van El Chalten en prachtige panorama’s biedt van de omgeving.

De klim zelf is behoorlijk steil: 400 meter klimmen op amper één kilometer afstand op losse stenen en een massa volk. Het kost me de nodige moeite om boven te geraken, maar met behulp van talrijke pauzes en wat doorzettingsvermogen geraak ik eindelijk boven. Was de wind op de plattere stukken al verschrikkelijk hard, dan neemt het hier orkaanachtige proporties aan met windsnelheden van 110 km/u en meer. Laguna de los Tres zelf is eigenlijk niet veel mooier dan andere lagunes in de buurt, maar het geeft wel een enorm voldaan gevoel om de top bereikt te hebben. De prachtige vergezichten vanaf deze top zijn dan een fantastische bonus. De daling terug naar Laguna de los Tres gaat vrij vlot en vanaf Poincelot is het ongeveer 12 km terug naar El Chalten.

Vanaf Poincelot naar El Chalten word je op deze route getrakteerd op fantastische omgevingen en is het een waar wandelfestijn voor ogen en voeten. Het veranderlijke weer wordt ook hier geïllustreerd. Vlak na Poincelot trek ik mijn handschoenen aan omwille van de koude en zie ik sneeuwvlokjes dwarrelen. Een uur later zit ik bij een lagune waar een stralende zon je uitnodigt om te zonnebaden en daar maken enkele mensen gretig gebruik van. Na deze lagune kom ik het mooiste stukje natuur van de gehele reis tegen: de vallei van El Chalten waar een meanderende turquoiseblauwe rivier voor een fraai schouwspel zorgt tussen de indrukwekkende rotsen. Ik haal ontelbare keren mijn fototoestel boven om de ultieme foto te nemen en het ene plekje is nog mooier dan het andere. Zelfs de harde ijskoude wind is bij dergelijke landschappen geen spelbreker. Rond half vijf kom ik als laatste aan bij het hotel, maar kan ik ook wel zeggen dat ik als enige (wellicht) de mooiste route heb gewandeld van iedereen.

Dag 13 - Uitblazen

Op deze dag vertrekken we om 15u met de bus naar El Calafate en is er dus nog voldoende tijd om een stevige wandeling af te leggen. Ik gebruik deze dag echter als halve rustdag aangezien de vorige wandeling behoorlijk stevig was en voor mij een aanzienlijke inspanning betekende. Eerst koop ik echter een nieuwe rugzak aangezien de vorige dag een slachtoffer eiste in de vorm van een niet meer functionerende rits bij mijn vorige rugzak. Dit betekent dat ik mijn rugzak niet meer kan sluiten en eigenlijk zo goed als onbruikbaar is. Ik betaal de volle pot voor een nieuw exemplaar, maar de nieuwe rugzak is wel praktischer dan mijn vorige.

De kortste wandelroute in El Chalten is mijn route voor deze dag en is een vrij vlak parcours dat soms op en neer gaat, maar eigenlijk nog best te omschrijven valt als ‘vals plat’. Deze gele wandelroute kwam ik de dag ervoor al rijdend tegen, want toen de taxi naar El Pilar reed, kruiste dit grotendeels deze route. Eindbestemming van dit wandelpad is een leuk watervalletje dat op deze zonnige dag voor een beetje verfrissing zorgt. Het is bijlange na niet zo spectaculair als mijn vorige wandeling, maar wel een leuke wandeling om te ontspannen. Deze wandeling is echter vrij snel afgerond en ik gebruik de rest van de tijd om op mijn duizendste gemak iets te eten en te drinken en daarna te genieten van deze stralende dag op een bankje in El Chalten.

De bus brengt in ons in de late namiddag naar El Calafate en net zoals twee dagen eerder komen we onderweg bijna niks tegen op dit verlaten stukje Patagonië. Het hotel in El Calafate ligt net buiten het centrum waardoor we twintig minuten wandelen om iets te kunnen eten. Het moge wel duidelijk zijn dat mijn voeten weinig rust kennen in deze drukke periode. 

Africa Museum: oude wijn in nieuwe zakken

Nieuwe naam

De afgelopen jaren heb ik verscheidene musea bezocht in België, maar het Museum voor Midden-Afrika was een opvallende afwezige op deze lijst. De reden hiervoor is simpel: het museum is namelijk tussen 2013 en 2018 grondig gerenoveerd met een geschat kostenplaatje van 66,5 miljoen euro. Het museum werd inmiddels herdoopt tot Africa Museum en de deuren gingen eind 2018 weer open. Het resultaat is dat het museum architectonisch een ware metamorfose heeft ondergaan. Bezoekers worden voortaan in een apart gebouw verwelkomd waar ze tickets kopen, maar er is ook plaats voor lockers, pick-nick en toiletten. Daarna wordt de museumbezoeker via een steile trap naar -2 geleid en komt men via een lange gang naar de eigenlijke expositieruimtes waar de imposante collectie van het Africa Museum wordt getoond. 

Voor de renovatie werd het Museum voor Midden-Afrika met de regelmaat van de klok beticht dat het vrij betuttelend was voor het Afrikaanse erfgoed en dat Leopold II met een wel heel gunstige blik werd benaderd. Bij deze renovatie is het museum regelmatig ten rade gegaan bij Congolese belangengroepen om het land op een representatieve manier te tonen. Het uiteindelijke resultaat is dat getoonde museumstukken op een neutralere manier worden gekaderd. Tekst wordt op een pseudo-wetenschappelijke manier getoond en men heeft het niet langer over ‘België’, maar wel over ‘de kolonisator’. Op deze manier tracht het Africa Museum op een neutralere en objectievere manier feiten weer te geven, maar het paternalisme duikt jammer genoeg op bij elke hoek, al is het wel in mindere mate. Ook de rol van Leopold II wordt niet (voldoende) kritisch benaderd, terwijl de tweede Belgische koning verantwoordelijk is voor één van de grootste genocides aller tijden. 

Grote collectie

Afrika is een continent dat bestaat uit talrijke facetten. Deze verscheidene facetten worden in het Africa Museum tentoongesteld in diverse expositieruimtes. De blinkvanger is uiteraard het leven en welzijn van de Congolese bevolking wanneer het werd gekoloniseerd door België vanaf 1885. In het museum worden maskers, beelden en andere zaken getoond, maar evenzeer de invloed van de Belgische kolonisatie op de plaatselijke bevolking. Congo is namelijk een kunstmatige samenstelling van duizenden lokale stammen die plots werden verenigd onder het mom van het ‘beschaafd maken’ van deze stammen. De vreselijke invloed hiervan wordt op een adequate manier verduidelijkt in het museum, maar er wordt zelden een kritische noot bij geplaatst. Er is eveneens een galerij voorzien waar de rol van rubberplantages wordt uitgelegd en wat de impact hiervan is. Meer dan een oppervlakkig ‘decimatie van de bevolking’ valt er niet te lezen, terwijl we het hier wel hebben over de uitroeiing van een bevolking. 

Uiteraard wordt er ook aandacht gespendeerd aan andere aspecten met dieren en natuur als andere blikvanger. Congo bevat namelijk het grootste regenwoud ter wereld na de Amazone en vervult daarmee een belangrijke functie in het Afrikaanse ecosysteem. Daarnaast is Congo (letterlijk) op veel gebieden en onontgonnen terrein en is er nog steeds veel olie en andere gesteenten aanwezig op Congolees grondgebied. Het Africa Museum benadrukt het belang van het Congolese regenwoud, maar contrasteert dit ook met lokale bevolking die de natuurlijke rijkdommen amper of niet kan benutten. Er is ook een grote collectie van opgezette dieren aanwezig met onder andere een berggorilla, een giraf, een olifant, een leeuw en andere dieren. In een post-koloniale wereld hoort dit misschien in een museum, maar de relevantie van deze dieren in een eigentijdse collectie kan hard in vraag gesteld worden. Het museum laat niet na zichzelf te bewieroken op gebied van wetenschap door te stellen dat het over een uitgebreide collectie en bibliotheek over Afrika beschikt. Dan moet het toch mogelijk zijn om de collectie te moderniseren naar meer eigentijdse normen. 

Praktische verbeteringen

De uitgebreide expositieruimtes bevatten ook een collectie die gaat over taal en muziek en legt bijvoorbeeld de complexiteit uit van de verschillende Buntu-talen. Persoonlijk vind ik dit minder interessant dan de sociaal bewogen geschiedenis van de Congolezen onder Belgisch koloniaal bewind, maar dat neemt niet weg dat bij deze collectie er interessante dingen te vinden zijn. Zo is er een erg actieve beweging in het maken van (straat)strips in Kinshasa en komt vanuit Namibië en Zimbabwe muzikale invloeden over de grens gewaaid. Het is enkel jammer dat het Africa Museum van deze renovatie onvoldoende gebruik heeft gemaakt om de collectie interactiever te maken. Er zijn voldoende schermen aanwezig om info op te roepen of beeldfragmenten te bekijken, maar de uitwerking hiervan laat te wensen over. Bij een klein centraal halletje kan je gratis een koptelefoon meenemen, maar dat wordt nergens uitgelegd. Een bewaker doet angstvallig alle uitleg, maar kan onmogelijk de vele bezoekers de nodige uitleg verschaffen. Het blijkt ook dat de koptelefoon voorlopig enkel in het Frans werkt en nog niet voor andere talen. 

De renovatie mag dan afgerond zijn, maar er zijn dus zeker nog verbeteringen te boeken bij het huidige Africa Museum. Het gaat met name om praktische zaken zoals deze koptelefoon, maar ook andere dingen zoals het gebrek aan toiletten, parkeergelegenheid en bewegwijzering van het museum. Het Africa Museum in Tervuren wordt druk bezocht en in de namiddag mag je je verwachten aan een mensenzee en een vlotte doorstroming wordt soms bemoeilijkt door letterlijke bottlenecks zoals smalle doorgangen of ongelukkige composities van tentoongestelde stukken. 

Conclusie

Het Africa Museum zegt van zichzelf dat het een autoriteit is op het vlak van Afrikaanse cultuur en erfgoed en toont dat ook in een diverse collectie die gaat over Congolese samenleving, natuur, beeldende kunsten en natuur en dieren. Deze collectie rechtvaardigt een trip naar dit museum, maar anderzijds kan de relevantie van sommige segmenten in vraag gesteld worden. Het museum laat op praktisch vlak soms ook te wensen over en kan vooral op dit gebied progressie boeken. Een goed geïnformeerde bezoeker kan echter veel van dit leed voorkomen om zo op een rustige manier te genieten van de indrukwekkende collectie van dit onlangs heropende museum. 

Oscars 2019 - exclusief Netflix editie

Filmjaar 2019

Als filmliefhebber kijk ik uiteraard graag naar films, maar schrijf ik er ook graag over. Dit leidde ertoe dat ik de afgelopen twee jaar voorspellingen heb gedaan voor de Oscars, maar voor deze editie heb ik dat niet gedaan. Enerzijds omdat ik meer met andere dingen bezig ben, maar anderzijds omdat ik ook minder films bekijk. Van mei tot december 2018 ben ik slechts acht keer naar de cinema geweest omdat er simpelweg niet veel goed materiaal te vinden was in de Belgische cinemazalen. Het begin van 2019 belooft al niet veel beter, terwijl deze periode traditioneel gezien een hoogtepunt is omdat veel Oscar-genomineerden in (kleinere) zalen te vinden zijn. Deze week zijn de hoogtepunten in Belgisch cinemaland Alita: Battle Angel, Trio, Cold Pursuit en Urbanus: de Vuilnisheld. Ziehier de reden voor mijn verminderd cinemabezoek. 

Ik was dus ook minder geplaatst om de genomineerden voor deze editie van de Oscars te beoordelen, maar het was voor mij wel duidelijk dat Roma de grote favoriet was. Helaas zien de broodheren in Hollywood dat anders en hebben ze deze film - onterecht - geboycot bij de stemmen voor beste film. Uiteindelijk is de hoofdprijs gegaan naar Green Book, een feel good film over racisme in de jaren zestig van de VS. Absoluut geen Oscar-materiaal, maar wel een stuk beter dan het debacle van vorig jaar waar The Shape of Water op onbegrijpelijke wijze werd verkozen tot beste film van vorig jaar.

Categorie	Beste film	Categorie	Beste regisseur
Persoonlijk	Roma	Persoonlijk	Yorgos Lanthimos (The Favourite)
Winnaar	Green Book	Winnaar	Alfonso Cuaron (Roma)

Green Book gaat lopen met de grootste prijs en deze feel good buddyfilm snijdt met racisme een zwaar thema aan wat de laatste jaren brandend actueel is bij de Oscars met onder andere #OscarsSoWhite. Of de verkiezing van deze film daar veel goed aan doet, is twijfelachtig want de film is zeker genietbaar, maar ook wat oppervlakkig met soms karikaturale hoofdpersonages wat de ernst van het thema misschien ondermijnt. Alfonso Cuaron heeft terecht de Oscar gewonnen voor beste regisseur met het prachtige Roma, hoewel ik zelf een (lichte) voorkeur heb voor Yorgos Lanthimos als underdog aangezien de Griekse regisseur vooral komedies op zijn resumé heeft staan en met The Favourite een erg leuk kostuumdrama heeft gecreëerd met daarin (subtiele) humor verweven. 

Categorie	Beste acteur	Categorie	Beste actrice
Persoonlijk	Rami Malek (Bohemian Rhapsody)	Persoonlijk	Olivia Colman (The Favourite)
Winnaar	Rami Malek (Bohemian Rhapsody)	Winnaar	Olivia Colman (The Favourite)

Bij de acteerprestatie van Rami Malek wist ik eerst niet of het gek of geniaal was, maar uit nieuwsgierigheid heb ik een documentaire over de echte Freddy Mercury bekeken en Malek heeft Mercury’s maniertjes perfect uitgebeeld. De Oscar vind ik dus terecht, maar dan wel met de kanttekening dat ik het werk van de andere genomineerden amper heb gezien. Idem voor beste actrice waar ik de winnares – Olivia Colman – terecht vind. In The Favourite heeft ze een ondankbare en moeilijke rol, maar die vertolkt ze met verve.  

Categorie	Beste bijrol (man)	Categorie	Beste bijrol (vrouw)
Persoonlijk	/	Persoonlijk	/
Winnaar	Mahershala Ali (Green Book)	Winnaar	Regina King (If Beale Street Could Talk)

Bij de categorieën van beste bijrollen heb ik amper de genomineerden aan het werk gezien en ik heb bijgevolg ook geen persoonlijke voorkeur. Ali wint voor de tweede keer op drie jaar tijd deze categorie, maar zijn vertolking vind ik persoonlijk te karikaturaal om deze verkiezing te rechtvaardigen. De beste vrouwelijke bijrol gaat naar Regina King, maar If Beale Street Could Talk sluipt geruisloos de zalen voorbij en heb ik dus ook niet gezien.  

Categorie	Beste scenario (origineel)	Categorie	Beste scenario (aangepast)
Persoonlijk	The Favourite	Persoonlijk	/
Winnaar	Green Book	Winnaar	BlacKkKlansman

Het beste origineel scenario is voor mij The Favourite dat het concept van het klassieke kostuumdrama doorbreekt met een stevige dosis humor en een vrouwelijk triumviraat als ruggengraat van de film. Uiteindelijk is de winnaar Green Book geworden, wellicht omwille van de politieke geladenheid van de film. Bij best aangepast scenario heb ik geen enkele film gezien en heeft BlacKkKlansman het beeldje in de wacht geslepen. Onrechtstreeks de eerste Oscar voor Spike Lee die er al ruim twee decennia op wacht.

Categorie	Beste muziek	Categorie	Beste origineel liedje
Persoonlijk	/	Persoonlijk	/
Winnaar	Ludwig Goransson (Black Panther)	Winnaar	Shallow (A Star is Born)

Ook hier kan ik in beide categorieën geen ziniig oordeel vellen aangezien ik de bewuste films niet heb gezien. Het is wel bijzonder dat Black Panther een Oscar weet te verdienen als superheldenfilm. Het is een glazen plafond dat lijkt doorbroken te zijn waar dit soort megaproducties eindelijk serieus genomen worden. Het beste origineel liedje is Shallow waar popster Lady Gaga haar talent als zangeres demonstreert in A Star is Born.

Categorie	Beste productie	Categorie	Beste cinematografie
Persoonlijk	First Man	Persoonlijk	Roma
Winnaar	Black Panther	Winnaar	Roma

Black Panther wist een tweede Oscar binnen te halen voor het beste productie design. Ik heb de film niet gezien, maar zelf vond ik First Man op dit vlak indrukwekkend en mocht het voor mijn part zeker winnen. Beste cinematografie vind ik persoonlijk één van de belangrijkste prijzen en daarom is het leuk dat Roma hier wint. De cinematografie van de Mexicaanse regisseur Alfonso Cuarez overstijgt de rest van de genomineerden en is dus de logische winnaar.

Categorie	Beste filmbewerking	Categorie	Beste visuele effecten
Persoonlijk	/	Persoonlijk	First Man
Winnaar	Bohemian Rhapsody	Winnaar	First Man

De beste filmbewerking gaat dit jaar naar Bohemian Rhapsody en toont misschien de bloedarmoede aan bij dit departement. De Queen-biografie is een leuke film, maar is te veel kaas met gaten om deze prijs te rechtvaardigen. De beste visuele effecten gaan naar First Man dat deze categorie verdiend wint.

Ook dit jaar is er dus geen slokop en zijn de winnaars meestal veilige keuzes. Als er bij deze editie één film uitspringt, is het wel Roma maar de film is gemaakt door Netflix en daarom alleen al (wellicht) persona non grata bij dit Hollywoodfeestje. Het is veelzeggend dat deze zwart-witfilm wel de Oscars wint voor beste cinematografie en beste regisseur, maar de prijs van beste film moet laten aan Green Book wat we binnen een paar jaar wellicht zullen vergeten zijn. Voor Netflix is het anderzijds een opsteker dat Roma met de grote jongens meespeelt en daarop kan het verder bouwen. Tien jaar geleden deed iedereen meewarig over superheldenfilms bij de Oscars. Eén van de grote winnaars bij de 91^ste Oscars is echter de superheldenfilm The Black Panther. Misschien spreken we bij de 101^ste editie dan ovet een Netflixfeestje…