Reisverslag Trans-Siberië Express - Deel 2: Kazan en Jekatarinaburg

Dag 4 - De verborgen parel

Elke reis heeft wel een verborgen parel waar je ogenblikkelijk verliefd wordt op een locatie en bij mij is dat ongetwijfeld het pittoreske Kazan geworden. Kazan is de hoofdplaats van Tatarstan wat eigenlijk een (soort van) deelrepubliek is van Rusland en een verregaande vorm van autonomie kent. De Tataren zijn verre afstammelingen van de Mongoolse Gouden Horde die Rusland in de 13de tot 15de eeuw overheersten en zijn voornamelijk islamitisch. Kazan kenmerkt zich echter als een seculiere stad en dat werd meteen duidelijk bij de wandeling die we 's ochtends deden met de lokale gids. Net zoals Moskou heeft Kazan een eigen kremlin dat uiteraard wel wat kleiner is. Op deze site zie je een orthodoxe kerk die net zoals de toren van Pisa scheef staat. Er is eveneens een prachtige moskee die er zowel buiten als binnen fantastisch uitziet! 

Het voordeel van Kazan is dat het centrum vrij klein is waardoor bezienswaardigheden op korte wandelafstand van elkaar verwijderd zijn. Na het bezoek aan het kremlin van Kazan trok ik er zelf op uit en genoot ik van de rust aan de oevers aan de Karma-rivier waar een ijverige zon voor een topdag zorgde. Dit was voor mij een relaxmoment waar ik oprecht van kon genieten. Daarna trok ik op een erg rustig tempo terug naar het hotel waar ik door de winkelstraat slenterde en halt hield bij een kleine brassband dat voor een leuk muzikaal intermezzo zorgde die dag. 

Dag 5 - Poort naar Azië

Voor de tweede keer op rij namen we de nachttrein om deze keer 's ochtends in het Aziatische gedeelte van Rusland aan te komen. Jekatarinaburg is namelijk een stad die gelegen is aan de rand van het Europese en Aziatische gedeelte van Rusland. De stad is drukker en kosmopolitischer dan Kazan, maar daardoor ook chaotischer en minder charmant. De rit naar Jekatarinaburg duurde wel een tijdje waardoor ik dag vijf voornamelijk doorbracht in de trein. 

Bij de aankomst 's avonds had ik echter wel genoeg energie over om een eerste verkenningstochtje door de stad te wagen. De meeste bezienswaardigheden van de stad zijn her en der door elkaar verspreid waardoor er een even simpele als ingenieuze oplossing is uitgedokterd om toeristen wegwijs te maken. Door de stad lopen namelijk verschillende lijnen die alle bezienswaardigheden met elkaar verbinden. Voor de gewone bezienswaardigheden is dat een rode lijn die ongeveer acht kilometer lang is als je die helemaal uitwandelt. Helaas voor mij startte ik aan een oninteressant stukje zoals een nietszeggend silhouet van de Beatles waardoor ik maar een pover beeld van Jekatarinaburg had die dag. 

Dag 6 - Rustende Romanovs

Gelukkig blijkt op deze dag dat Jekatarinaburg toch een stuk mooier is dan ik aanvankelijk dacht. Mijn startpunt van dag vijf was het hotel dat eigenlijk op een slechte plaats is gelegen om aan de rode lijn te beginnen. Als ik de route verder volg, ontvouwt er zich een stad die zich steeds meer van zijn charmantste kant laat zien. Mijn eerste grootste bezienswaardigheid van deze dag is de finale rustplaats van de Romanovs. Dit is de laatste dynastie van de tsaren en de gehele familie werd in 1917 omgebracht bij de communistische revolutie. Dit gebeurde dus in Jekatarinaburg en hier werd later een kerk gebouwd die ik eveneens heb bezocht. Het warme weer en de kleurrijke bloemen rond de kerk doen niet vermoeden dat een eeuw geleden hier een wereldschokkend evenement heeft plaatsgevonden. Enkel een weinig opvallend plakbord met een portret van de Romanovs doet nog herinneren aan dit belangrijke wapenfeit. 

In de namiddag zet ik de wandeling verder op een slakkengangetje en zie ik steeds meer pittoreske plekjes zoals de oevers van Iset waar ook een ontzettend prachtig operahuis staat dat getooid is in prachtige pastelkleuren. Er zijn natuurlijk ook de usual suspects zoals een winkelstraat, maar omdat Jekatarinaburg een stuk groter is dan Kazan vind ik het hier helaas minder gezellig. De stad beschikt echter wel over grote wolkenkrabbers en één ervan heb ik bezocht waardoor je een prachtig zicht hebt over de gehele stad. Het is geen Empire State Building 's nachts, maar levert wel enkele mooie plaatjes op voor mijn digitaal fotoboek. 's Avonds vertrekt de trein voor het meest vermoeiende gedeelte van de reis: een kleine survivaltocht van drie dagen naar Irkoetsk. 

Reisverslag Trans-Siberië Express - Deel 1: Moskou

Dag 1 - Aankomst in Moskou

Op 21 juli was het niet alleen de Belgische nationale feestdag, maar vertrok ik ook naar Moskou voor mijn eerste dag van mijn reis met de Trans-Siberië Express. De totale reis duurt 23 dagen en daarom kap ik het reisverslag in verschillende delen om de lectuur compact te houden. 

Het vertrek in Zaventem verliep zonder enige problemen, maar in deze drukke vakantieperiode is het natuurlijk wel aanschuiven aan de incheckbalies. Omdat dit een groepsreis is via Koning Aap was het helaas niet mogelijk om vooraf in te checken en was de aanschuifprocedure aan de balie verplichte kost. De vlucht met Aeroflot verliep erg vlot en ruim drie uur later stond ik op Moskouse bodem. Aangezien de rest van de groep met een Nederlandse vlucht arriveerde, kreeg ik een privé-rit met een taxi naar het Cosmos-hotel. Dit hotel is het meest anonieme hotel dat ik ooit heb gezien: het is gigantisch en werkt met lijfwachten voor de liften. Wanneer ik mijn kaartje voor de kamer niet bij had, werd ik op niet zo vriendelijke wijze erop geattendeerd dat ik een nieuwe moest halen. Gelukkig was dat niet op het ogenblik wanneer er tientallen nieuwe toeristen incheckten... Dit hotel is gelegen aan de rand van Moskou bij het kosmonautenpark en is zo'n acht kilometer verwijderd van het Rode Plein. Op de eerste dag maakte ik dus voornamelijk kennis met de groep en werd de reis uitgelegd. Van Moskou had ik die dag weinig gezien behalve het verkeer. 

Dag 2 - Rode Plein en Kremlin

De tweede dag stond integraal in het teken van Moskou en onze gids Julia leidde de groep op een magnifieke wijze door de stad. In de ochtend was er een busrit die ons door de belangrijkste delen van de stad bracht. Gelukkig was het een zondag waardoor het stadscentrum van Moskou opvallend kalm was. De eerste grote stop was aan het Rode Plein en dat leverde meteen erg fotogenieke beelden op. Ik heb al wat toeristische trekpleisters gezien, maar het Rode Plein moet je met je eigen ogen zien om te geloven hoe prachtig het is met de Sint-Basiliuskathedraal op de voorgrond. 

In de namiddag kregen we een rondleiding door het Kremlin. Kremlin is eigenlijk Russisch voor versterkte vesting en eigenlijk bestaat er zoiets niet als "Het Kremlin". Er zijn namelijk meerdere steden die over een kremlin beschikken. De Moskouse variant was indrukwekkend om te zien door de verschillende kerken die nog steeds deel uitmaken van deze stadskern. Tegen de verwachtingen in hebben de communisten deze kerken niet vernietigd tijdens hun revolutie. Ook het Kremlin-museum heeft oog voor het koninklijke verleden van de Russen en je ziet veel restanten van de tsaren met als hoogtepunt de verscheidene Fabergé-eieren. Het bezoek aan het museum duurde slechts anderhalf uur, maar dat was wel voldoende om een goede indruk te krijgen van de rijke geschiedenis van Rusland. 

Dag 3 - Metro's en individualisme

Op de derde dag nam onze reisleider Peter mee door de prachtige metrostations van Moskou en daar zitten heel wat pareltjes bij. Veel van deze stations zijn eigenlijk een bolwerk van communistische propaganda, maar dan wel op een erg artistieke manier gebracht. Ze worden door veel mensen vergeleken met paleizen en het is gemakkelijk te zien waarom. Veel stations blinken namelijk uit in één of meerdere artistieke werken zoals prachtige ramen die zijn gemaakt met glas in- lood, fantastische iconen verwerkt in steen en marmeren gangen uitgerust met gigantische luchters. Voor Stalin was de bouw van het metrostelsel een prestigeproject en die prestige is na al die jaren nog steeds aanwezig. 

In de namiddag had de groep een boottocht gepland, maar ik verkoos de individuele vrijheid en ik trok er alleen op uit. Ik trok terug naar het Rode Plein waar ook het Gum is gevestigd. Dit is een groot winkelcentrum (warenhuis) met een ongekend gevoel voor grandeur en ziet er dan ook pico bello uit. Dit is uiteraard geen toeristische trekpleister, maar het is wel een guilty pleasure van mij om al deze baldadige luxe te bekijken. Het is dus niet te vergelijken met de City 2 in Brussel of Inno aan de Meir in Antwerpen... Daarna bezocht ik de Sint-Basiliuskathedraal binnenin, maar dit was een kleine tegenvaller. De kathedraal heeft wel een mooie iconografie en het is leuk om het interieur van de kleine torentjes te bezoeken. Is dat de (onlangs fel verhoogde) prijs van duizend Roebel waard? Eigenlijk niet. De overnachting gebeurde op deze dag voor de eerste keer in de trein met een nachttrein die naar Kazan reed. 

De wereld van Tim Burton

De cultuursectie van De Morgen

Grasduinen door de cultuursectie van de onlineversie van De Morgen loont af en toe eens de moeite, want zo stuitte ik op het nieuws dat er op de Genkse site van C-Mine een expo loopt over de wereld van Tim Burton. De Amerikaanse regisseur kenmerkt zich door de regie van donkere, fantasievolle films die buiten de lijntjes van Hollywood kleuren. Ik kan zijn werk wel appreciëren, hoewel ik ook kritisch ben over zijn (latere) films. Hoe verbeeldingsrijk de films van Burton ook moge zijn, ze worden ook gekarakteriseerd door elementen van melancholie en positivisme waardoor de (meeste) films een interessante dichotomie van hoop en duisternis zijn.

Bij deze tentoonstelling hoorde vandaag ook een lezing bij die werd gepresenteerd door Ward Verrijcken, de filmkenner van de VRT. Ik verwachtte van de lezing een karakterstudie van zijn persoonlijkheid, maar het werd eerder een bespreking van zijn oeuvre met een korte toelichting van zijn opvoeding en hoe hem dit als mens vormde. 

Beetlejuice

Hoewel ik bekend ben met het meeste werk van Tim Burton, wist ik niet wat zijn allereerste wapenfeit was. Dat is de kortfilm Vincent die in stop motion werd opgenomen door Tim Burton wanneer hij voor Disney werkte in het begin van zijn carrière. Hoewel het filmpje slechts zes minuten duurt, is het wel doordrenkt met typische elementen die je in een Burton-film mag verwachten: een donker verhaal, een protagonist die niet begrepen wordt door de buitenwereld en zich daardoor nog meer afzondert en stilistische decors. Deze en andere elementen zullen later het handelsmerk van de regie van Tim Burton-films worden. 

Disney kon deze donkere kijk op het leven niet commercialiseren en daar scheidden de wegen tussen Disney en Burton. In de jaren tachtig ontwikkelt Burton echter een blitzcarrière met eerst de regie van Pee-wee's Big Adventure (een verfilming van een kindershow) en vooral Beetlejuice dat een bioscoophit wordt. Beetlejuice is misschien wel het schoolvoorbeeld hoe Burton al zijn typische elementen zoals eenzaamheid, excentriciteit, maar ook familie en zelfs humor naadloos aan elkaar weeft. Het levert hem een vrijbrief om met Batman (1989) de eerste donkere superheldenfilm sinds mensenheugenis te maken. 

Kleine kritische noot

Ward Verrijcken was al bij al vrij positief over Burton, hoewel hij ook liet ontvallen dat Burton met de remake van Planet of the Apes een slechte film afleverde. Dat ligt gedeeltelijk aan de special effects in CGI die in 2001 te wensen overlieten, maar ook aan de gebrekkige regie van Burton zelf. Burton mag dan een gevierd regisseur zijn, hij heeft ook een aantal mislukkingen op zijn CV staan, net zoals iedere regisseur. Persoonlijk vind ik Dark Shadows het grootste misbaksel uit zijn oeuvre, juist omdat de typische Burton-elementen ontbreken. Deze remake bevat op papier alle elementen die een Burton-film moet hebben, maar uiteindelijk is de film uitgedraaid op een kijkstuk waar horror en humor totaal verkeerd worden afgewisseld. Anderzijds heeft Burton ook films gemaakt waar de grote massa niet bij stilstaat, maar voor mij wel fantastisch zijn zoals Big Fish dat het positivisme en bravoure van de mensheid viert en zo wil ik Burton vooral herinneren. 

Trans-Siberië Express overzicht

Vakantiedroom

Wanneer de grote vakantie aan de deur klopt, maakt iedereen wilde vakantieplannen of zijn die al lang vastgelegd. Bij mij was het op dit front angstwekkend stil en had ik in 2018, op een weekendje Parijs na, nog niet kunnen genieten van vakantie. IJsland, Toscane en anderen passeerden allemaal de revue als kandidaten, maar uiteindelijk viel mijn oog op de Trans-Siberië Express. Dit is de beroemde treinreis die je van Moskou naar Vladivostok brengt, het verste punt in Siberië. In werkelijkheid zijn er echter verschillende routes en de toeristische versie is eigenlijk de Trans-Mongolië Express. Deze route gaat van Moskou naar Irkoetsk waar de route vervolgens door Mongolië gaat en eindigt in Peking.

Dusver heb ik altijd met vrienden of alleen gereisd, maar deze keer boekte ik de reis bij Koning Aap waardoor het dus een groepsreis is geworden. Aanvankelijk had ik een beetje schrik om vast te zitten in een stramien van vaste schema's en bekende toeristenvallen, maar dat is gelukkig heel goed meegevallen. Er zijn natuurlijk dagschema's die gerespecteerd moeten worden, maar je krijgt zelf veel individuele vrijheid om je dag uit te stippelen. Zo trok ik er in Moskou alleen op uit om de Sint-Basiliuskathedraal te bezoeken en ging ik in Listvyanka (aan het Baikalmeer) met de stoeltjeslift naar een panoramisch uitkijkpunt. Dingen die de groep niet heeft gedaan, maar ik wel.

Hoe ziet de reis eruit?

De rode draad van deze reis is natuurlijk de trein waarmee je zo'n achtduizend kilometer aflegt tussen Siberische taiga en Mongoolse steppe en uiteindelijk in China eindigt. Veel reistijd kruipt dus in het vervoer, maar dat is niet verwonderlijk als je door Rusland, Mongolië en China reist. Dit zwaartepunt ligt in de eerste helft van de reis (met name de drie nachten tussen Jekaratinaburg en Irkoetsk) en is minder aanwezig in de tweede helft van de reis. De reis kan eigenlijk worden opgedeeld in twee (grote) delen. Enerzijds een Russisch gedeelte waar je de steden Moskou, Kazan, Jekaratinaburg, Irkoetsk en het Baikalmeer bezoekt. Anderzijds een Mongools gedeelte waar de groep met twee kleine busjes naar toeristische attracties worden gebracht zoals boeddhistische tempels, het Uugi-meer, een vulkaan of de hoofdstad Ulaanbaatar. Als afsluiter is er dan nog een kort bezoek aan Peking waar de Chinese Muur en de Verboden Stad, het voormalige complex van de Chinese keizers, worden bezocht.

Hoewel er dus veel tijd in de trein en busjes wordt doorgebracht, is er dus ook erg veel te zien en te doen. Op de tweede dag zie je namelijk het indrukwekkende Rode Plein in Moskou en op de 22ste dag de al even indrukwekkende Verboden Stad in Peking. Daartussen zitten er verborgen parels zoals Kazan dat over een eigen kremlin (dit is Russisch voor een versterkte vesting) beschikt of het Baikalmeer dat uit een idyllisch fotoboek lijkt ontsnapt te zijn. Het nadeel is dat deze overdaad aan activiteiten soms wat veel is en vermoeidheid kan op het einde van de reis wel doorslaan.

Treinen en gers

Slapen gebeurt op een dergelijke reis in de helft van de gevallen in de trein of een ger, de tent waarin de Mongoolse nomaden slapen. De overnachtingen in de hotels zijn zonder meer goed te noemen, hoewel het Cosmos hotel in Moskou duidelijk geënt is op massatoerisme. De nachttreinen beschikken over het hoogst elementaire comfort en de bodems van de bedden zijn staalhard. Elke coupé bestaat uit vier bedden: twee beneden en twee erboven waardoor er spaarzaam met ruimte moet omgesprongen worden. De langste rit duurde drie nachten en dat begint stilaan te gelijken op een kleine beproeving.

De gers zijn te vinden in kampen die gelegen zijn bij toeristische attracties. Sommige van deze tentenkampen lijken helemaal verdwaald te zijn in de Mongoolse steppe en het is een avontuur an sich om er te geraken. Het is gebeurd dat de busjes kwamen vast te zitten en dat die met mankracht eruit getrokken moesten worden. Dat is leuk om te schrijven op een blog of na te vertellen tegen vrienden, maar op het moment zelf is dat vooral een gevoel van binnensmonds vloeken en de drang om dit zo snel mogelijk op te lossen. De tentenkampen kan je misschien nog het best vergelijken met een camping waar er ruimtes zijn voor sanitair voor toilet en douches. Omdat de gers zo ver verwijderd zijn van de bewoonde wereld, dient er economisch omgegaan te worden met water en elektriciteit. 's Ochtends een warme douche nemen, was bijvoorbeeld niet altijd mogelijk.

Geen luxe-resort

De Trans-Siberië Express is dus geen vakantie waar je aan een cocktail nipt in een luxe-resort, maar biedt wel een enorme variëteit aan activiteiten en locaties. Bij het Russische gedeelte zie je voornamelijk steden en twee dagen Baikalmeer. Je kan het best nog omschrijven als een continue city trip waar je kerken, winkelstraten, musea, historische centra, monumenten, restaurants en andere attracties bezoekt. In de verlaten Mongoolse steppen neemt de natuur het voortouw en ben je onmiddellijk geïmponeerd door de oneindigheid en natuurpracht van deze bergachtige steppen. Tijdens mijn passage stond de Gobi-woestijn in bloei en beklom ik de top van een uitgedoofde vulkaan. Het was voor mij eveneens de eerste keer dat ik boeddhistische tempels zag en dat is een leuke afwisseling na de vele Russische kerken.

In de laatste week is er nog een treinreis van anderhalve dag tussen Ulaanbaator en Peking, maar de vermoeiende trip is onmiddellijk vergeten bij een bezoek aan de Chinese Muur en de Verboden Stad. Bij de Chinese Muur had ik geen hoge verwachtingen, maar het bezoekje was leuker dan ik had verwacht. Dit ging wel ten koste van de bezoektijd aan de Verboden Stad waar ik graag zelf een uurtje langer  had willen blijven, maar het uitgelopen bezoek aan de Chinese Muur liet dat helaas niet toe.

Reisschema

Drie landen doorkruisen neemt wat tijd in beslag en het is geen verrassing dat de reis in totaal 23 dagen duurt. Het schema van de reis ziet er als volgt uit:

Dag 1-2: aankomst en bezoek aan Moskou

Dag 3: Kazan

Dag 4-6: Jekatarinaburg (+ treinreis)

Dag 7-8: Trans-Siberië Express naar Irkoetsk

Dag 9-10: Listvyanka (aan het Baikalmeer)

Dag 11: Irkoetsk

Dag 12: Trein naar Darkhan (Mongolië)

Dag 13: Amarbayasgalant-klooster

Dag 14: Erdenet en Uran Togoo (aan de voet van een uitgedoofde vulkaan)

Dag 15: Ugii-meer via een rit van ruim tweehonderd km door de steppen

Dag 16: Erdene Zuu, Khar Khorin (boeddhistisch klooster in de plek gesticht door Djenghis Khan)

Dag 17: Khogno Khaan (overgang tussen Gobi-woestijn en de Mongoolse steppe)

Dag 18: Hustai Nationaal Park (met de przwalskipaarden)

Dag 19: Uulaanbaatar

Dag 20-21: Trein naar Peking

Dag 22: Chinese Muur en Verboden Stad in Peking

Dag 23: Vlucht terug naar huis

In toekomstige blogposts zal ik een gedetailleerder reisverslag schrijven in verschillende fases.