Grand Seiko vs Grand Seiko

Grote Japanse stal

In mijn collectie heb ik twee Grand Seiko’s en hoewel deze twee horloges tot dezelfde pluimage behoren, zijn ze anderzijds ook behoorlijk verschillend. Aan de ene zijde is er de SBGA011: een witte wijzerplaat met unieke texturen, gangreserve en een enig mooie blauwe secondewijzer die al glijdend over de wijzerplaat danst. Daar tegenover staat de SBGR083: een ode aan Seiko met een prachtige kast uit de jaren zestig, een pianolak-achtige wijzerplaat en even indrukwekkende gouden secondewijzer. Wat beide wel gemeen hebben, is dat het (naar mijn mening) erg mooie horloges zijn. In deze confrontatie nemen deze twee grootmachten uit de Seiko-stal het tegen elkaar op.

De basis van het ontwerp van het tweetal is op dezelfde leest geschoeid: beiden zijn dress watches en hebben een diameter van veertig millimeter. De verdere uitwerking is echter behoorlijk verschillend. De SBGR083 is een ode aan het honderdjarig bestaan van de Laurel, Seiko’s allereerste polshorloge. Om dit jubileum te vieren heeft de designstudio inspiratie opgedaan uit eind jaren zestig. Onder het goedkeurend oog van Taro Tanaka werd er toen in de ontwerpstudio van Seiko een regelboek opgesteld waar nieuwe ontwerpen aan moesten voldoen. Dit leidde tot de ontwikkeling van de 44GS-kast die werd toegepast op een aantal Grand Seiko’s en King Seiko’s. Deze regels hielden onder andere in dat oppervlaktes en hoeken zo plat mogelijk moesten zijn (om licht terug te kaatsen), visuele verstoringen werden niet geduld en de wijzerplaat moest spiegelglad afgewerkt zijn. Deze regels werden geperfectioneerd in het ontwerp van de 44GS-kast dat er fantastisch uitziet. Een samenvatting van woorden doet dit ontwerp te kort en je moet de beelden zien om de tijdloze elegantie van deze kast te appreciëren.

Het meubilair

De kast van de SBGA011 is moderner, maar daarom ook een stukje anoniemer en met minder gevoel voor dramatiek gecreëerd. De lugs hellen een stukje meer, maar zijn ook een stukje ronder wat helemaal indruist tegen de ontwerpfilosofie van Tanaka. Het ontwerp van de SBGA011 is zonder meer goed te noemen, maar het is moeilijk om de vormgeving van de kast naar waarde te schatten als je het meesterwerk dat 44GS heet onder ogen hebt gezien. Beide horloges zijn echter wel met een ziekelijke zin voor perfectie gemaakt en daar heeft men bij Seiko een term voor: Zaratsu. In het feodale Japan werd deze techniek honderden jaren lang gebruikt om katana’s te polijsten. Seiko past deze tijdrovende ambachtelijke techniek toe om niet alleen de kast te polijsten, maar ook de indices, wijzers en metalen armbanden. Deze manuele techniek vergt erg veel vakmanschap en wordt alleen toevertrouwd aan de allerbeste horlogemakers van Seiko. Het resultaat is dan ook navenant: elke Grand Seiko is letterlijk een schitterend horloge. In dit titanenduel is de SBGR083 dit nog een tikkeltje meer dan de SBGA011, al kan dit ook te maken hebben met het contrast van de wijzerplaten: zwart voor de SBGR083 tegenover wit voor de SBGA011.

Hoewel de indices van het duo dezelfde behandeling hebben genoten, is er toch een subtiel verschil in uiterlijk. Bij de SBGA011 hebben de indices meer uitgesproken contouren contouren waardoor er een onmiskenbaar 3D-effect wordt gecreëerd waar het verschil in diepte duidelijk waarneembaar is. Dit effect ontbreekt bij de SBGR083, maar wordt wel ruimschoots gecompenseerd door de schittering van de indices die toeschouwers doet geloven dat je met zuiver zilver om je pols loopt.

Dial S for Seiko

Waar de kast de blikvanger is van de SBGR083, is dat bij de SBGA011 zonder enige twijfel de wijzerplaat. De wijzerplaat bestaat namelijk uit een witte kleur die in zes texturen is opgebouwd. Ze keer wordt dit horloge in de oven gelegd waardoor de texturen van elke wijzerplaat anders zijn. Een onoplettend oog geniet niet van deze wijzerplaat, maar als je de tijd en moeite neemt, ontdek je de complexe structuur van de wijzerplaat met het minuscule reliëf. De charme van de wijzerplaat is echter dat het meer is dan de som der delen. De blauwe secondewijzer – die ook bij andere Grand Seiko’s te bewonderen valt – ziet er bij gebrek aan lichtinval erg gewoontjes uit. Als je echter het licht laat schijnen op de wijzerplaat, ontvouwt er zich een kleur die in het kleurenspectrum enkel valt te identificeren als ‘onbeschrijfelijk mooi blauw’. Dit kleurenspel valt ook te bewonderen op het zilveren GS-logo en de gehele wijzerplaat kan als niet anders dan kunst omschreven worden. Toen ik de Snowflake de eerste keer zag, was dit simpelweg liefde op het eerste gezicht! Wat voor sommigen echter storend kan werken is de aanwezigheid van de gangreserve die de wijzerplaat volledig asymmetrisch maakt. Persoonlijk stoort de aanwezigheid van dit metertje me niet, maar esthetisch zou een plaatsing tussen de indices van tien en twee uur wellicht beter zijn geweest.

De zwarte wijzerplaat van SBGR083 kent niet de rijke texturen die zijn confrater wel heeft, maar is wel getooid met een egaal oppervlak dat bestaat uit een pianolak-achtig zwarte kleur. Deze zwarte kleur contrasteert enorm met de zilveren indices en wijzers, gouden secondewijzer en gouden GS-logo waardoor het totaalpakket erg mooi is in al zijn eenvoud. Zelfs het ogenschijnlijk simplistische datumvenstertje wordt op de zwarte wijzerplaat verheven tot kunstwerkje. Toen ik in de supermarkt subtiel even naar het horloge keek, gingen de ogen van de persoon achter mij onmiddellijk naar de richting van mijn pols. Het zegt veel over de aantrekkingskracht van dit exemplaar. De SBGR083 oogt door de zwarte kleur net iets sportiever en is ook een tikkeltje rebelser. Het saffierglas piept één millimeter boven de bezel en onderstreept het dissidente karakter van deze Grand Seiko. De SBGA011 daarentegen kleurt braaf binnen de lijntjes en benadert de perfectie. Klinisch versus rebels, het is een erg persoonlijke keuze. Mijn voorkeur gaat uit naar de Snowflake, maar dat neemt niet weg dat ik de SBGA083 verreweg één van de mooiste horloges uit mijn collectie vind.  

Beide telgen uit de Grand Seiko-lijn zijn voorzien van een schroefkroon wat de waterdichtheid van deze horloges garandeert. Aangezien zowel de SBGR083 als SBGA011 dress watches grand cru zijn, voelen ze zich daar echter als een vis op het droge. De kroon laat zich gemakkelijk bedienen en het is een fluitje van een cent om de datum in te stellen, het horloge op te winden en het uur te wijzigen.

I like to move it

Qua movement vertegenwoordigen deze twee horloges ongeveer het beste wat Seiko te bieden heeft. De SBGR083 is uitgerust met het erg respectabele 9S55 movement. Dit movement is geen hi-beat dat tikt aan tien slagen per seconde, maar doet het met “slechts” acht slagen per seconde. De gelimiteerde editie van de SBGR083 – er zijn wereldwijd slechts zevenhonderd exemplaren gemaakt – heeft echter wel een certificaat dat het de strenge testen bij Seiko met verve heeft doorstaan. Deze testen gaan qua precisie verder dan COSC: de standaardafwijking dient te vallen onder min drie en plus vijf seconden en bovendien wordt elke Grand Seiko op een zesde positie getest. Wanneer de Grand Seiko echter de fabriek uitgaat, houdt Seiko echter vast aan een toegelaten afwijking van tien seconden. Het ziet er naar uit dat mijn exemplaar de tand des tijds niet zo geweldig goed heeft doorstaan want wanneer het niet gedragen wordt, verliest het ruim vijf seconden per dag. Wanneer het echter gedragen wordt, is het een draagbare versie van de atoomklok. Ter vergelijking: mijn recent aangeschafte Rolex Submariner uitgerust met 3130 movement verliest dan drie seconden. Een beter voorbeeld van een eerste wereldprobleem kan je hier nauwelijks verzinnen. De SBGR083 weet dit echter wel gedeeltelijk goed te maken met een reserve van ruim 72 uur.

De SBGR083 is uiteraard uitgerust met een doorkijkglas achteraan waar je het movement in al zijn glorie kan bewonderen. Op de rotor prijkt met trots het goudkleurige GS-logo wat voor de nodige égards zorgt. De rotor is eveneens uitgerust met twee holtes wat het gemakkelijker maakt om de verschillende onderdelen van het movement in actie te zien. Het movement is mooi versierd en kan gerust zijn voet zetten naast duurdere Zwitserse movements.     

De Spring Drive van de Snowflake geldt als de hybride onder de movements omdat de aandrijving en transmissie mechanisch gebeurt, maar de distributie is dan weer via elektriciteit. Dit is het enige movement ter wereld waar de secondewijzer glijdt over de wijzerplaat in plaats van tikken, hoewel anderen zoals de Bulova Precision deze techniek vrij accuraat benaderen. Dit movement zag het levenslicht in 2005 en is het werk van decennia lang ontwerpen, testen en opnieuw aan de tekentafel zitten. Een groter teken van Seiko’s toewijding voor haar vak is er haast niet te vinden. Het effect van het glijden over de wijzerplaat is zowel simplistisch als surrealistisch omdat geen enkel ander movement dit doet. De Spring Drive maakt integraal deel uit van de onevenaarbare ervaring die de SBGA011 aan haar drager biedt.

De achterzijde van de SBGA011 is iets meer ingetogen. Hier vind je geen goudkleurig logo en ook de rotor is meer verhullend omdat Spring Drive er zich niet onmiddellijk toe leent om veel te showen.  De basisonderdelen zoals het escapement zijn natuurlijk wel te bewonderen, maar over het algemeen is er minder te bezichtigen dan bij zuiver mechanische movements. Maar omdat de transmissie de werking van een quartzhorloge nabootst, krijg je ook de precisie van een quartz-horloge. Seiko zelf beweert dat het 9R65-movement een afwijking heeft van maximaal vijftien seconden per maand, maar de ervaring leert dat dit in realiteit een stuk beter is en de kaap van tien seconden per maand niet overschrijdt! Ook bij dit movement bedraagt de reserve een royale 72 uur.

Geen losbandigheid

De eerder beschreven Zaratsu-afwerking is ook te vinden op de armbanden van deze twee horloges en het behoeft geen uitleg dat het niveau van afwerking enkel met superlatieven toegedicht kan worden. Het ziet, voelt en ademt kwaliteit uit. Voor sommigen kan het misschien net iets te hard schitteren, maar zelf vind ik de bling-bling factor juist goed zitten. Enkel de gesp is het enige onderdeel met een matte afwerking. Tussen de SBGA011 en SBGR083 is er echter wel een subtiel verschil in het gebruik van de bandjes. Vedergewicht SBGA011 doet het met een titanium armbandje waarbij collega SBGR083 teruggrijpt naar het klassieke staal. Het verschil is gauw merkbaar in gewicht waarbij de eerste ruim negentig gram weegt, terwijl de laatste richting 130 gram en meer weegt. Daardoor lijkt de SBGA011 op een horloge met lederen polsbandje en dat weet ik wel te appreciëren. De SBGR083 is door zijn gewicht wel iets meer aanwezig, maar laat zich nog altijd erg gemakkelijk en comfortabel dragen. Persoonlijk gaat mijn voorkeur echter uit naar het lichtgewicht van dit tweetal.

Omdat de armband van de SBGA011 uit titanium bestaat, is er een minimaal verschil met het klassieke staal van de SBGR083. Het staal is net iets blinkerder en valt iets meer op dan het iets mattere titanium, al gebiedt de waarheid te zeggen dat je beide horloges vlak naast elkaar moet leggen om het verschil te merken.

Conclusie

Kiezen uit de SBGA011 en SBGR083 is ongeveer hetzelfde vragen als welk van je kinderen je het liefste zit: het is bijna onmogelijk om een keuze te maken. Beide horloges hebben hun eigen franjes, sterktes en eigenschappen. De Snowflake is de belichaming van Seiko’s ziekelijke zin voor perfectie in hun Grand Seiko-collectie waardoor het misschien als té klinisch kan beschouwd worden. De SBGR083 daarentegen is wat speelser en rebelser, maar nog altijd een erg schitterende dress watch. Dat laatste is eigenlijk een nadeel want vingerafdrukken maken zich in sneltempo meester van dit glittermonster. Als ik ultiem een keuze moet maken, ga ik voor de SBGA011 aangezien dit liefde was op het eerste gezicht en je eerste liefde is toch iets wat je nooit vergeet!

Tabellen en specs update

De collectie

Een aantal maanden geleden had ik een overzicht getoond van m’n horlogecollectie en sindsdien is de collectie met drie exemplaren gegroeid. De vorige collectie bestond uit:

- Rado D-Star Chronograph Grey Dial Two-Tone Ceramic 

- Orient Bambino ER24001B

- Orient FFD0F001W

- Seiko SARB065

- WWoor Elite Sport Quartz Watch Male Silver-Tone Ultrathin Stainless Steel Mesh Band Watch With Date Blue

- Melbourne Watch Company Portsea

- Seiko SBGA011 (de Grand Seiko gekend als de ‘Snowflake’ omwille van de witte dial)

Hierna zijn de drie volgende horloges bijgekomen:

- Omega Speedmaster Dark Side of the Moon (DSotM)

- Seiko SBGR083 (eveneens een Grand Seiko)

- Rolex Submariner (referentie 114060)

Dit vertaalt zich naar het volgende bij onderstaande tabellen:

Movement

Quartz	Rado D-Star, Wwoor
Automaat 21 600 tikken per seconde	Orient FFD0F001W, Orient ER24001B, Seiko SARB065
Automaat 28 800 tikken per seconde	Melbourne Watch Company Seaport, Omega Speedmaster DSotM, Seiko SBGR083, Rolex Submariner
Spring Drive	Seiko SBGA011

Glas

Mineraal	Orient ER24001B, Wwoor
Hardlex	Seiko SARB065
Saffier	Orient FFD0F001W, Melbourne Watch Company Seaport, Seiko SBGA011, Rado D-Star, Omega Speedmaster DSotM, Seiko SBGR083, Rolex Submariner

Band

Lederen polsband	Seiko SARB065, Orient ER24001B, Melbourne Watch Company Seaport
Stalen armband	Orient FFD0F001W, Rado D-Star, Seiko SBGR083, Rolex Submariner
Titanium armband	Seiko SBGA011
Mesh	Wwoor
Nylon	Omega Speedmaster DSotM

Prijscategorie

<100 euro	Wwoor
100 – 200 euro	Orient ER24001B
200 – 500 euro	Seiko SARB065, Orient FFD0F001W
500 – 1000 euro	Melbourne Watch Company Seaport
+ 1000 euro	Rado D-Star, Seiko SBGA011, Omega Speedmaster DSotM, Seiko SBGR083, Rolex Submariner

Stijl

Sport	Wwoor, Omega Speedmaster DSotM
Duiker	Rado D-Star, Rolex Submariner
Dress	Seiko SBGA011, Seiko SARB065, Orient ER24001B, Seiko SBGR083
Marine	Melbourne Watch Company Seaport
Casual / dress	Orient FFD0F001W

Kleur wijzerplaat

Wit	Seiko SBGA011, Seiko SARB065, Orient FFD0F001W
Blauw	WWoor, Melbourne Watch Company Seaport
Zwart	Orient ER24001B, Omega Speedmaster DSotM, Seiko SBGR083, Rolex Submariner
Grijs	Rado D-Star

Toevoegingen

Als ik kijk naar mijn recente toevoegingen kan ik daar twee conclusies uit trekken. Mijn smaak is aanzienlijk duurder geworden met horloges die stuk voor stuk ettelijke duizenden euro’s kosten en de drie aanwinsten beschikken elk over een zwarte wijzerplaat. Daardoor voert de zwarte kleur van de wijzerplaat de boventoon in m’n collectie hoewel ik persoonlijk een lichte voorkeur heb voor een witte wijzerplaat. De keuze van deze horloges staat hier nochtans los van want ik heb deze horloges omwille van andere redenen gekozen.

De Omega Speedmaster DSotM vond ik al langer een erg mooi horloge en toen de kans zich voor deed om dit horloge tegen een voordelige prijs aan te schaffen, heb ik die met twee handen gegrepen. De Seiko SBGR083 leerde ik kennen op foto’s en ik was zo gecharmeerd door deze Grand Seiko dat ik het eveneens heb aangeschaft toen deze opportuniteit zich aanbood. De Rolex Submariner tenslotte heb ik aangeschaft aangezien ik toch al langer op zoek was naar een horloge en de waardevastheid van deze klassieker was voor mij de voornaamste reden om dit horloge aan te kopen.

Conclusie

Als ik de oefening opnieuw maak waarbij ik bij elke categorie de meest voorkomende optie zou nemen, kom ik deze keer tot een ander horloge. Dit is nu een hi-beat automaat, met saffier glas, stalen armband, zwarte wijzerplaat, dress style en een kostenplaatje van boven de duizend euro. Het horloge dat deze omschrijving perfect definieert is de Seiko SBGR083. Een paar maanden geleden was dit nog de Orient FFD0F001W, dus het is opvallend hoe snel m’n smaak (en collectie) kan variëren op een paar maanden tijd.

Rolex Submariner (Referentie 114060)

Toch maar niet

Als je aan een willekeurig iemand vraagt om het eerste horlogemerk op te noemen dat bij haar of hem opkomt, is de kans vrij reëel dat het antwoordt Rolex luidt. Rolex is het archetype van een luxehorloge terwijl er vreemd genoeg tal van andere merken zijn die een stuk duurder en exclusiever zijn. Dit vertaalt zich ongewild naar een stuk snobisme in het horlogewereldje waar Rolex door velen op een voetstuk wordt geplaatst. Hierdoor organiseert er zich een soort van tegenbeweging waar personen een lichte afkeer van Rolex beginnen te ontwikkelen en de cultus die daar rond hangt. Het is immers gemakkelijk om Rolex te veroordelen voor het overdreven snobisme, hoge prijzen en kwaliteit die niet beter is dan horloges die een stuk goedkoper zijn. Ik heb me hier ook schuldig aan gemaakt en ik verkies persoonlijk het subtiele karakter van een Grand Seiko dan een patserige Rolex. De meeste modellen van Rolex spreken me persoonlijk niet aan en ik vind de prijzen overdreven duur. 

De wijziging in gedachtengang kwam er onlangs toen ik een artikel las over de Submariner en wat het betekende voor de horlogeindustrie. Rolex is namelijk één van de hoekstenen van deze industrie en heeft voor heel wat primeurs gezorgd. Rolex was namelijk het allereerste merk dat een waterdicht uurwerk in elkaar timmerde. Daar is Rolex nog altijd zo trots op dat deze Oyster vermelding nog steeds op bijna alle hun horloges prijkt. In 1953 kwam het Zwitserse merk met de Submariner op de markt wat sindsdien als de de facto blauwdruk geldt van elk duikhorloge. Het aantal zogenaamde hommages van de Submariner is bijna niet meer te tellen, net zoals het aantal vervalsingen. Ik las eveneens meer over de kwaliteitscontrole van Rolex, het feit dat horloges nog steeds grotendeels met de hand worden gemaakt en de metingen van +2/-2 seconden per dag waar elk horloge aan moet voldoen. En zo begon ik toch door de facade van snobisme en patserigheid te kijken, iets waar het merk trouwens zelf weinig aan kan doen. Getuige het feit dat ze stilzwijgend aan erkende verkopers hebben bevestigd dat de garantie vanaf 2015 vijf jaar bedraagt terwijl de marketingboys compleet genegeerd werden. 

Geen kennis ter zake

De Submariner is samen met de Omega Speedmaster ongetwijfeld het meest iconische horloge ter wereld en dan draag je natuurlijk een hele geschiedenis met je mee. Rolex-bezitters zijn over het algemeen vrij conservatief en elke wijziging wordt bijna per definitie als heiligschennis onthaald. In 2012 kwam Rolex met een nieuwe versie op de markt, de 114060, die voorzien was met een aantal vernieuwingen: een nieuw armband dat werkt met het glidelocksysteem, een kast en bezel van keramiek en een dikkere kast. Aangezien ik geen kennis ter zake heb van de vorige modellen van de Submariner kan ik deze versie - in de mate van het mogelijke - objectief beoordelen.

Het oerkenmerk van deze duiker is ongetwijfeld het ontwerp dat sinds al die jaren bijna niet is veranderd. De wijzerplaat bedraagt na al die jaren nog altijd veertig milimeter, maar toont een klein beetje groter door de wat grotere bezel en iets dikkere kast. De kast wordt door eigenaars van het vorige model bekritiseerd omdat het te dik is, maar mij past het als gegoten. Ik heb geen exacte cijfers kunnen terugvinden, maar ik schat dat de dikte rond de dertien mm bedraagt wat voor een duikhorloge absoluut niet veel is. De omvang van de bezel wordt door diezelfde personen om dezelfde reden bekritiseerd, maar weer deel ik die mening niet. Volgens mij leven deze Rolex-conservatievelingen in het verleden want de grootte vind ik perfect. Door het klassieke ontwerp van de wijzerplaat is de Submariner ook perfect te dragen als dress watch. Hoewel de Submariner eigenlijk een tool watch is, kan het door zijn veelzijdigheid op bijna alle gelegenheden gedragen worden.

Bij versie 114060 is keramiek het toverwoord en bestaan zowel de kast als bezel uit dit materiaal. Het gebruik van keramiek is de laatste jaren in opkomst want ook concurrent Omega maakt er gretig gebruik van bij de Dark Side of the Moon en andere varianten van de  Speedmaster. Keramiek heeft als voordeel dat het bijna geen slijtagesporen vertoont. De matte kast ziet er erg goed uit en je hoeft geen kenner te zijn om te zien dat je hier met kwaliteit te maken hebt. Omega ging echter wel verder en maakte alles (dus ook kroon, pushers en gesp) van keramiek. Zo ver gaat Rolex niet. De zwarte bezel is ook gemaakt van keramiek, maar is wel glanzend gemaakt waardoor het ietsje meer schittert dan ik wil. De bezel is in één richting roteerbaar en kent 120 klikjes als je een cirkel maakt. Het draaien aan de bezel maakt een heerlijk geluid en lijkt als het ware de kwaliteit van dit bouwwerk uit te roepen. Zeker als het zo soepel verloopt als bij de Submariner. 

Never change a winning team

Het klassieke ontwerp van de wijzerplaat heeft al decennia lang zijn deugdelijkheid bewezen, maar dat wil niet zeggen dat er geen verbetering mogelijk is. De zwarte wijzerplaat is erg reflecterend, een probleem dat inherent is aan de keuze van deze kleur. Mijn andere horloges met zwarte wijzerplaat zoals de Omega Speedmaster Dark Side of the Moon en Grand Seiko SBGR083 kampen eveneens met dit euvel. Het helpt ook niet dat Rolex enkel de onderkant van het saffierglas bewerkt heeft met antireflecterende coating aangezien dit het effect lijkt te versterken. De leesbaarheid van het horloge is weliswaar goed, maar dus zeker niet ideaal. Het ontwerp is door het ontbreken van een datumvenster wel perfect symmetrisch wat voor mij een primeur is in m'n collectie. Anderzijds wordt de leesbaarheid benadeeld door de waterval aan tekst in het midden wat bij iedere Rolex zo is. 

Net zoals m'n Omega bestaan de wijzers en indices uit wit goud en zijn ze behandeld met Superluminova waardoor de wijzers en indices oplichten in het donker. Het effect lijkt een tikkeltje beter te zijn dan bij de Speedmaster, maar de waarheid gebiedt me te zeggen dat ik beide horloges nog niet heb onderworpen aan een serieuze test op dit vlak. Waar de Rolex in het verleden groen oplichtte, is dat bij versie 114060 eerder een blauwe gloed. Het conservatievenleger van Rolexaanhanger stuit dit tegen de borst, maar voor mij maakt het eigenlijk weinig verschil. Uiteraard kent de Submariner een saffierglas en is het eveneens uitgerust met een schroefkroon. Deze schroefkroon wordt geassisteerd door twee opvallende crown guards waardoor het net iets stroever is om de kroon los te schroeven. Het vraagt in het begin wat gewenning om de kroon te bedienen, maar als je het twee keer hebt bediend, kan je er voor de rest van je leven mee overweg.

De lugs zijn perfect evenwijdig en buigen niet naar beneden zoals bij sommige andere horloges. Omdat onderaan het horloge een kleine bobbel is waar het movement in zit, lijkt het horloge als het ware een paar milimeter boven de pols te zweven, maar dit effect is heel erg beperkt. De Submariner is ondanks zijn toegenomen gewicht tot ongeveer 150 gram erg prettig om te dragen .

Geen gluurders achteraan

Voor de huidige versie van de Submariner kwam Rolex in 2001 op de proppen met het 3130 movement dat eerst bij andere modellen werd gebruikt voor dat het in 2012 de weg vond naar de Submariner. De kwaliteit van het movement beantwoordt aan de COSC-certificatie en Rolex doet er nog een schepje bovenop door de nauwkeurigheid te testen tusen +2 en -2 seconden. Die nauwkeurigheid kan ik bevestigen want na een dag loopt hij amper één seconde voor. Ook in stilstand verliest dit movement amper zijn nauwkeurigheid waar dat bij het 9S65 movement van de Grand Seiko SBGR083 toch een vijftal seconden per dag kost. Dit movement kan qua nauwkeurigheid concurreren met het co-axial 9300 movement van Omega wat toch de oogappel en summum in movement is van deze Rolex-concurrent. Anderzijds bedraagt de reserve zo'n 48 uur wat de industriestandaard is, maar helaas niet beter. Wat wel ontzettend goed is, is de geluidsdichtheid van de kast. Wanneer je zwaait met de Submariner maakt het movement amper of geen geluid en hoor je zelfs de rotor niet bewegen. Ik zou zelfs bijna denken dat ik met een quartz-horloge te maken heb!

Het grote nadeel van Rolex in het algemeen is dat het geen achtergluurders toelaat en de rug van de kast zit dan ook potdicht. Er is dus met andere woorden geen doorkijkglas aanwezig en dat is toch jammer voor de horlogepuristen. Het 3130 movement is wellicht niet het spectaculairste movement dat je te zien zal krijgen, maar Seiko en Orient maken er geen punt van om hun werkpaarden tentoon te stellen. Ach, het zal wellicht te maken hebben met de ontwerpfilosofie en veiligheidsreglementen van Rolex, maar dat maakt het niet minder jammer. 

Sterk staaltje

Rolex maakt bijna alles in eigen huis en terwijl bijna alle andere merken de industriestandaard van 316L gebruiken voor roestvrij staal, opteren de  Zwitsers voor 904L roestvrij staal. Anders gezegd: deze variant van roestvrij staal is nog meer roestvrij en nog harder. Zo zal de Submariner beter bestand zijn tegen het zoute water dat je in de zee vindt dan andere horloges. Toch moet je geen wonderen verwachten. Op de Vickers-schaal - dat de hardheid van metalen meet - heeft 904L een score van 490 terwijl 316L het moet doen met een score van 400. We spreken dus over een verschil in hardheid van zo'n 25% wat respectabel is, maar zeker niet wereldschokkend. Zelfs zonder rekening te houden met deze - om eerlijk te zijn weinig zeggende - cijfers merk je dat het staal wat Rolex gebruikt kwalitatief is. Op dat vlak kan het concurreren met m'n Rado-armband dat bestaat uit keramiek en dat is de eerste keer dat ik zoiets schrijf...

De armband bestaat uit een glidelocksysteem wat het erg gemakkelijk maakt om de omvang van de armband te wijzigen. De glidelock is - zoals de naam zegt - een metalen klepje waar je de grootte van de armband kan wijzigen door te glijden met de laatste link en dit vast te klikken in het klepje. Dit werkt erg eenvoudig en het is een koud kunstje om snel de armband in te korten of te verlengen wanneer dit nodig blijkt te zijn. Het is in ieder geval een veel beter alternatief dan een diver extension waar veel andere merken mee uitpakken. 

Het enige nadeel wat ik kan bedenken bij het gebruik van het armbandje is het dubbele sluitingssysteem. Je moet eerst een klein, apart klepje openen met het oestersymbool van Rolex wat toch een beetje prulwerk is met de vingernagel. Daarna open je de hoofdklep van de armband. Het kost een klein beetje meer moeite, maar verdubbelt wel de zekerheid van sluiting. Buiten het prulwerk met het oestersymbool is dit dus zelfs eigenlijk een voordeel! 

Conclusie

Puristen uit de Rolex-stal hebben op versie 114060 van de Submariner al redelijk wat kritiek gespuid, maar de waarheid is dat Rolex een erg degelijk horloge en icoon nog beter heeft gemaakt. Er zijn een paar kleine puntjes waar kritiek op geuit kan worden: het gebrek aan doorkijkglas, de reflectie van de zwarte wijzerplaat, de reserve van maar 48 uur. Dit zijn echter stuk voor stuk pietluttigheden die vertellen dat al de rest erg goed in elkaar zit. Hét nadeel is echter het financiële aspect. De adviesprijs van een Submariner bedraagt rond de 7000 euro wat simpelweg erg veel geld is. Kleine broertje Tudor heeft met de Pelagos en Black Bay twee horloges in huis die kwalitatief net iets onder doen, maar wel 3000 euro of meer goedkoper zijn en dat is een hele smak geld. 

Als je aan mij vraagt of de Submariner te duur is voor wat hij is, zal ik dit onmiddellijk bevestigen, maar anderzijds is er bijna geen enkel ander horloge ter wereld zo waardevast als de Submariner terwijl dit van de Tudors niet gezegd kan worden. Je betaalt dus meer, maar als je besluit om de Submariner te verkopen is de kans groot dat je amper of zelfs geen geld verliest en dat is misschien wel belangrijker dan een paar duizend euro verschil in aankoopprijs.  

Vintage horloges in 2017

Afronden

Het jaar 2016 duurt nog twee weken en dan klopt 2017 aan de voordeur. Voor de internationale gemeenschap is het een tumultueus jaar geworden met aanslagen, politieke onrust en de polarisatie van de maatschappij in West-Europa. Doembeelden van een kleine honderd jaar geleden zijn plots niet meer zo ver weg. Persoonlijk stond 2016 in het teken van horlogeaankopen en dat zijn er een heleboel geweest. Enkel de Rado D-Star had ik in 2015 gekocht. De overige horloges zijn dus dit jaar aangeschaft. Daar komt dit jaar op het nippertje misschien nog een Rolex Submariner bij. Ik was al een tijdje op zoek naar een duikershorloge en wat is er een betere keuze dan het meest iconische duikhorloge aller tijden? 

Horloges kosten een smak geld en voor volgend jaar ben ik toch op zoek naar budgetvriendelijkere horloges. In een blogpost van een tweetal maanden geleden schreef ik dat ik keek naar horloges zoals de Baume & Mercier Clifton, Longines Master Collection en Sinn 104. Deze horloges prijken nog altijd op het verlanglijstje, maar zullen een paar plaatsen zakken aangezien ze niet erg goedkoop zijn. Voor 2017 ben ik namelijk van plan om mijn terrein meer te verleggen naar vintage horloges. Dit zijn een drietal kandidaten die ik volgend jaar met meer dan bijzondere interesse zal volgen. 

Omega Speedmaster

Als je een wat ouder luxehorloge wil kopen voor minder dan vijfhonderd euro kom je bijna automatisch terecht bij de Omega Speedmaster. De Speedmaster komt in een boel varianten en formaten. Fratellowatches schrijft iedere dinsdag een artikel over de Speedmaster en is een handige bron om meer info op te zoeken over dit iconische horloge. 

De zogenaamde Moonwatches (horlogeseries die werden gedragen door NASA-astronauten) zijn de meest populaire, maar ook de duurste, net zoals de series die stemmen van voor deze moonwatches. De goedkopere Speedmasters vind je bij de mark III of IV die in de jaren zeventig of tachtig uitkwamen. Deze horloges zijn niet zo gesofistikeerd als de moonwatches, maar bieden wel een heleboel luxe voor relatief weinig geld. 

Lord Marvel

Als je 'Lord Marvel' intypt in Google is de kans erg groot dat je iets gaat vinden over een superheld in comics. De Lord Marvel waar ik het over heb, is echter net iets anders. Dit is namelijk het allereerste horloge van Seiko dat tikt aan 36000 vibraties per seconde. In hedendaagse automaten hebben enkel de Zenith El Primero en Grand Seiko nog movements die tien keer per seconde tikken. In de jaren zestig was er echter een wedloop tussen verschillende producenten om met het eerste movement te komen dat zoveel keer tikte per uur. Bij Seiko was deze primeur weggelegd voor de Lord Marvel, een serie dat zich situeerde onderde luxehorloges van Seiko. 

De Lord Marvel werd gemaakt in de jaren zestig en zeventig en is gemakkelijk te vinden voor een betaalbare prijs. De prijs begint vanaf driehonderd euro, maar loopt op tot bijna vijfhonderd euro voor horloges die goed zijn onderhouden en wellicht nieuwe onderdelen hebben zoals een polsbandje of glas. Het horloge is 35 mm breed waardoor het nog altijd probleemloos gedragen kan worden als dress watch zonder dat het overdreven klein is. 

King Seiko

Seiko timmert nu hard aan de weg wereldwijd in het luxesegment met zijn Grand Seiko's, maar er was een tijd dat de Japanse uurwerkgigant niet één, maar twee luxueuze lijnen had: de Grand Seiko, maar ook de King Seiko. In 1959 besloot Seiko om zich te splitsen in twee vestigingen: Suwa Seikosha waar Grand Seiko werd gebouwd en Daini Seikosha waar de King Seiko het levenslicht zag. Dit zorgde voor interne rivaliteit waardoor de twee sites werden gestimuleerd om het beste van zichzelf te geven. In de jaren zeventig zu Daini Seikosha echter worden opgedoekt omwille van de grotere vraag naar goedkopere quartzhorloges. 

Op de site Kingseiko vind  je een aantal overgebleven horloges van dit tijdperk. Net zoals de Lord Marvel moet je rekenen tussen driehonderd à vijfhonderd euro voor een exemplaar afhankelijk van de staat waarin het zich bevindt. In vergelijking met de Lord Marvel is het niveau van afwerking een stuk hoger en bevindt het zich op gelijke voet of net onder de Grand Seiko's van destijds. De King Seiko is een hele collectie en bevat handopwinders, automaten en quartzhorloges. De automaten zijn iets meer gegeerd waardoor ze een fractie duurder zijn.  

Grand Seiko SBGR083

Limited edition
In september maakte ik voor mezelf de belofte dat ik geen horloge meer zou kopen, maar het bloed kruipt waar het niet gaan kan en sindsdien heb ik al m'n tweede horloge beet. Deze keer gaat het om de Grand Seiko SBGR083. Dit is een limited edition van zevenhonderd stuks die in 2013 is uitgebracht ter gelegenheid van het honderdjarige bestaan van de Laurel. De Laurel is Seiko's allereerste polshorloge dat werd uitgebracht in 1913. Een bijkomende bijzonderheid is dat de SBGR083 een ode is aan de 44GS uit de jaren zestig waar de kastvorm is op geïnspireerd. Ondanks deze odes heeft dit horloge genoeg smoelwerk om zich te onderscheiden van al de andere horloges in de Grand Seiko-collectie. Meer nog, de SBGR083 wordt op het internet veelvuldig genoemd als één van de mooiste Grand Seiko-horloges en daar ben ik het volmondig mee eens.

44GS kast
De blikvanger van dit horloge is ongetwijfeld de kast dat uit de jaren zestig komt overgewaaid. De lugs boven- en onderaan zijn erg elegant vormgegeven in een naar beneden hellende trapeziumvorm. In vergelijking met de Snowflake zie je in zij-aanzicht dat de lugs minder gebogen zijn en eerder heel zacht naar beneden hellen.

Taro Tanaka, het hoofd van de designstudio bij Seiko, had aan zijn ontwerpers de opdracht meegegeven om een unieke, elegante kast te maken zonder ronde vormen en met de nadruk op tweedimensionale hoeken. Tanaka mag zijn werknemers best eens op koffiekoeken trakteren, want het ontwerp van de SBGR083 voldoet allemaal aan deze vereisten. De kast schreeuwt niet om aandacht, maar is de belichaming van Seiko's filosofie van perfectie subtiliteit.

Kast vol zilverwerk
Vanzelfsprekend heeft deze Grand Seiko ook de Zaratsu-behandeling gekregen waardoor de kast en bezel blinken als zilverwerk. Het contrast met de zwarte wijzerplaat is een mooie combinatie waardoor dit uurwerk in positieve zin opvalt. Gisteren stond ik in de supermarkt en toen ik m'n boodschappen op de kassa wilde leggen, kwam de SBGR083 voorzichtig uit de mouw van m'n hemd tevoorschijn. De blik van de heer achter mij ging onmiddellijk richting m'n pols waardoor deze Grand Seiko letterlijk een blikvanger is. Had ik gezegd dat dit een verschrikkelijk duur Zwitsers horloge was, had hij het wellicht geloofd. Het nadeel van zo'n spiegelende kast is dan weer dat het enorm gevoelig is voor vingerafdrukken. Dit effect heb ik ook bij de Snowflake, maar hier valt het extra hard op door de zwarte wijzerplaat.

Boven de kast bevindt zich de bezel in ringvorm die recht naar boven loopt. De bezel valt extra op door de naar beneden hellende vlakken van de lugs. Het glas bovenaan bestaat uit saffier en als je goed oplet, zal je zien dat het een tikkeltje boven de chapter ring uitsteekt. Het effect hiervan is minimaal en het gaat hier om niet eens een milimeter. Het is een niet-alledaags ontwerp, maar ik weet het wel te appreciëren zoals het ontwerp van het horloge in het algemeen.

Inktzwarte pianolak
Seiko is gekend om de toepassing van Urushi-lak bij enkele van haar horloges. Op het internet kan ik nergens terugvinden of de SBGR083 deze behandeling heeft genoten. Deze behandeling houdt in dat de wijzerplaat met de hand wordt gelakt met het lak van de lakboom en dit proces wordt in verschillende lagen herhaald. Het behoeft dus geen verdere uitleg dat dit een kostelijk en tijdrovend proces is. Ik weet niet of dit horloge exact deze behandeling heeft genoten, maar het zal er alleszins dicht bij aanleunen als het zelfs nog niet beter is uitgevoerd. De wijzerplaat ziet er namelijk diepzwart uit met een pianolak-achige wijzerplaat. Dit niveau van afwerking van de wijzerplaat is onmiskenbaar hoger dan m'n Speedmaster Dark Side of the Moon wat toch ook niet bepaald een kleine jongen is.

Een spreekwoord zegt dat het verschil in de details zit en dat mag je bij deze SBGR083 dubbel toepassen. De zwarte wijzerplaat wordt namelijk op een uitmuntende wijze aangevuld met enkele prachtige accenten. Het meest opvallend is de dunne, gouden secondewijzer die subtiel over de zwarte wijzerplaat zweeft. Ook de Grand Seiko belettering en GS-logo onderaan zijn in het goud weergegeven wat voor een prachtig schouwspel zorgt wanneer het licht valt op de wijzerplaat. Dit contrast van goud en zwart wordt verder aangevuld met de zilveren indices. Ook de indices zijn gepolijst met de Zaratsu-techniek waardoor ze extra hard schitteren ten opzichte van de zwarte wijzerplaat. In vergelijking met de Snowflake zijn de indices hier iets anders vormgegeven. Bij de Snowflake hebben de indices contouren waardoor er meer diepgang wordt gecreëerd. De indices van de SBGR083 zijn net wat klinischer en hebben deze contouren niet, maar de eerlijkheid gebiedt me te zeggen dat ik dit niet echt mis.

Snelwandelaar
Bij Seiko heeft men een voorliefde voor wijzers in dauphine-stijl en die vind je in veel modellen terug. Bij m'n twee andere Seiko's (de SBGA011 of te wel Snowflake en SARB065) zie je dit type wijzers ook terug net zoals veel andere dress watches van de Japanse uurwerkgigant. Bij het ontwerpen van de SBGR083 heeft men iets stoutere schoenen aangetrokken en zijn de wijzers een stuk scherper vormgegeven waardoor dit horloge een sportiever karakter krijgt, maar het blijft overduidelijk een dresswatch. De SBGR083 is zeg maar de snelwandelaar van de Olympische Spelen.

De enige complicatie van dit horloge is een datumvenster op drie uur wat in een opvallend zilveren kadertje is weggemoffeld. Het datumvenstertje zelf heeft een zwarte achtergrond met witte letters. Het is net bij het schrijven van deze blogpost dat ik op deze details let en nog meer appreciatie heb voor het niveau van afwerking bij deze Grand Seiko. Op een paar vierkante milimeter zie je schoonheid in al zijn eenvoud en het vertelt ook nog eens de datum van de maand! Het enige nadeel van zo'n schitterend horloge - en dat mag je dus letterlijk nemen - is de weerkaatsing van licht. Ik overdrijf niet als ik zeg dat dit horloge twee functies heeft als ik naar het uur kijk: weten hoe laat het is en een spiegel om m'n haar goed te leggen.

Enige teleurstelling
Seiko heeft in de Grand Seiko-collectie een aantal movements met 36000 vibraties per uur, maar dit zit helaas niet bij de SBGA083. De SBGA083 moet het "maar" met het 9S65 movement doen, een movement met 28800 vibraties per uur. Die maar moet ik wel in zijn context plaatsen want het gaat hier nog altijd om een movement dat individueel geïnspecteerd is door de tophorlogemakers van Seiko. Zoals ik eerder in een blogpost schreef, zijn deze specificaties veeleisender dan die van COSC: -3/+5 seconden. Bovendien is dit horloge uitgerust met een inspectiecertificaat wat ik bij de Snowflake of Omega Speedmaster Dark Side of the Moon niet heb. Mogelijk is dit inspectieblad toegevoegd omdat het hier gaat om een gelimiteerde editie.

Net zoals alle andere Grand Seiko's uitgerust met een automatisch movement heeft de SBGR083 een doorkijkglas achteraan van saffier. De bidrectionele rotor bestaat uit twee holtes zodat je de details van het movement kan bewonderen zoals de oscillator en balansbrug. In tegenstelling tot de pover versierde movements van de goedkopere Seiko's is het 9S65 movement behoorlijk versierd met rode steentjes, vergulde schroefjes en het gouden GS-logo op de rotor. De Omega 9300 van m'n Speedmaster Dark Side of the Moon is nog van een beduidend niveau hoger, maar horlogepuristen zullen de versieringen van dit movement zeker weten te smaken.

Zeven seconden
Ondanks de grondige testen bij Seiko is de SBGA083 zeker niet het meest accurate horloge wat ik heb. Wanneer ik het om heb, verliest dit uurwerk letterlijk geen seconde, maar in stilstand is het binnenwerk minder accuraat. De eerste nacht heb ik bijvoorbeeld drie seconden verloren en de tweede nacht vier seconden, dus zeven in totaal. Ik vermoed dat dit te maken heeft met de positie van het horloge aangezien de SBGR083 - net zoals al m'n andere horloges - 's nachts in m'n horlogedoos verdwijnt. Vergelijk dit met de Speedmaster die op twee nachten een drietal seconden verliest. Ik ga hier geen verregaande conclusies aan verbinden, maar dit is m'n enige (kleine) teleurstelling in dit horloge. Anderzijds heeft het 9S65 movement een reservecapaciteit van 72 uur wat dan weer tot de top in zijn categorie behoort.

De kroon is ook deze keer een schroefkroon die zich erg gemakkelijk laat bedienen. Het horloge opwinden gaat erg gemakkelijk door de ideale omvang van de kroon. De kroon is in proportie met de rest van de kast vrij groot maar daardoor wel makkelijk te hanteren. De kroon is echter niet zo groot dat hij bij het plooien van de linkerpols in de weg zit of esthetisch opvalt in negatieve zin. Het elegante GS-logo versiert ook de kroon en het gebeurt wel eens dat ik op een onbewaakt moment op het werk er een genoegen in schep om de GS-letters op de kroon recht te zetten.

Geen titanium
Seiko maakt prachtige horloges voor weinig geld, maar één ding waar ze bijna keer op keer in falen, is het maken van een goede armband. Zelfs de Snowflake die opereert in een prijsklasse van boven de zesduizend euro heeft een armbandje waarvan ik niet durf te zeggen dat het onberispelijke kwaliteiten heeft. Ik was dus bang voor de geleverde kwaliteit van de stalen armband van de SBGR083, maar gelukkig is deze vrees ongegrond. De stalen oyster-band is erg solide en werkt met schroefjes in plaats van pinnetjes wat bijdraagt aan de kwaliteiten van een armband. Het voelt erg solide aan en het is een sprekend gemak om de SBGR083 om de pols te doen.

Ook het armbandje is met een bijna ziekelijke zin gepolijst waardoor vooral het middelste patroon opvalt. Enkel de sluiting heeft een mat, geborsteld oppervlak waardoor dit het enige onderdeel van het horloge is dat niet naar zilver neigt. Door het gebruik van een stalen armband weegt de SBGR083 substantieel meer dan de Snowflake: zo'n 150 gram ten opzichte van 92 gram. Het horloge is echter geenszins een kolos en het gewicht associeer je automatisch met degelijkheid. Hoewel de kwaliteit van de armband buiten kijf staat, benadert dit nog niet het niveau van mijn Rado D-Star.

Klinisch
Hoe vaak kan je omschrijven dat het het grootste nadeel van een horloge is dat je vingerdrukken nalaat op de zilverachtige kast? Erg weinig, maar bij de SBGR083 is dat wel het geval. Net zoals de Snowflake is dit schoonheid in al zijn eenvoud maar dan met een zwarte wijzerplaat. Niet toevallig vind ik beide horloges het mooiste van de hele Grand Seiko-collectie. Dat is natuurlijk persoonlijk want ik heb ook meningen gehoord van bezitters die dit horloge te klinisch vinden. Erg mooi gemaakt, maar naar hun mening te weinig karakter zoals je dat wel vindt bij een Marinemaster 300. Daar valt iets voor te zeggen, maar het komt altijd neer op een persoonlijke mening. Mijn bescheiden mening is dan weer dat dit een prachtig, sportief dress watch is.

Ik had net iets hogere verwachtingen van de accuraatheid van het movement, maar ik heb het dan over een horloge dat één seconde sneller is dan ik had geanticipeerd... Waar hebben we het dan over denk ik dan als ik deze zin nalees. Het is misschien ook deels te wijten aan Seiko dat te veel nadruk legt op de verbeterde chronometer specificaties. Hoe dan ook gaat het hier om een horloge dat behoort tot de meest precieze automatische horloges ter wereld voor een meer dan schappelijke prijs.
Aangezien de SBGR083 behoort tot een gelimiteerde editie van zevenhonderd stuks zal het niet eenvoudig zijn om ééntje te bemachtigen. Het is dus een kwestie om te grasduinen op het internet en hopen dat iemand zo gek is om zijn exemplaar weg te doen...