Wat is er beter dan het jaar beginnen met een frisse wandeling? Volgens mij niet veel en nieuwjaarsdag van het nieuwe decennium stond bij mij in het teken van een vrij korte wandeling. De beslissing om een wandeling te doen, heb ik pas op het allerlaatste moment genomen en dus was het snel zoeken naar een geschikte wandeling. Een paar dagen geleden stootte ik toevallig op de wandeling van de vallei van de Zwarte Beek en die was ideaal voor mij: een vrij korte lengte, niet ver van mijn deur en wandelen in een stukje natuur waar ik nog nooit ben geweest.
De vallei van de Zwarte Beek
De kerk van het dorpje Zelem doet dienst als vertrekpunt van deze wandeling die ruim twaalf kilometer lang is. Het grootste gedeelte van deze wandeling gaat door de vallei van de Zwarte Beek. Voor mij onbekend gebied, maar nochtans is dit het grootste natuurgebied dat wordt beheerd door Natuurpunt en het heeft zelfs een bezoekerscentrum in Kuringen waaruit allerlei wandelingen vertrekken. Deze wandeling is echter een samengestelde wandeling die verschillende routes en knooppunten volgt.
Wat de Zwarte Beek zo bijzonder maakt in België is niet alleen zijn omvang van 1400 hectare, maar ook omdat het enkele zeldzame planten- en diersoorten herbergt. De zwarte specht, boomleeuwerik, blauwborst en een heel assortiment aan weidevogels noemen dit natuurreservaat hun thuis. Door een actief beleid van ontbossing kent de vallei van de Zwarte Beek een versnipperd landschap van weides, moerassen, akkers en bossen. Je kan het dus ook een typische weergave van de natuur op zijn Vlaams noemen.
Kasteel van Lobos
Wanneer de kerk vaarwel wordt gezegd, beland ik onmiddellijk in de natuur waar de glooiende hellingen van enkele weilanden me welkom heten. Achter deze weilanden bevindt zich de eerste blikvanger van deze wandeling: het kasteel van Lobos. Dit was vroeger een indrukwekkend kasteel, maar werd in de vijftiende eeuw verwoest. Nu staat er een herenhuis en hoeve die dateren van de negentiende eeuw en een bescheiden gracht. Het kasteel fungeert momenteel als woonst en is dus niet te bezichtigen.
Achter het kasteel is een klein bruggetje waar de Zwarte Beek een eerste keer wordt overgestoken. Dan volgt het natste stuk van dit traject waar ik door een moeras loop met zowel links als rechts van mij enkele vijvers. Hoewel het de afgelopen dagen droog is gebleven, verraadt dit moeras zijn origine niet en is het toch uitkijken voor modder en plassen. In vergelijking met mijn winterse wandelingen in de Ardennen is dit echter kinderspel.
Mystieke graslanden
De weergoden hebben op deze eerste januari veel mist gespuid en dat zorgt voor een mystieke sfeer over de graslanden waar de horizon is ingepakt in een grijze waas. Deze pittoreske beelden worden verlaten als mijn wandeling zich verderzet in de bossen van Hees. Het is te zeggen: bos wordt met de regelmaat van de klok verruild voor weilanden, akkers en andere landschappen en zodoende krijg ik een goed beeld over hoe versnipperd het landschap hier is.
Mijn persoonlijke hoogtepunt van de wandeling bevindt zich bij enkele afgelegen boerderijen waar schapen staan te grazen op glooiende hellingen die worden gescheiden door een brede landbouwweg. Het deed me spontaan denken aan the Shire, de woonplaats van de Hobbits in de films van Lord of the Rings. Zo spectaculair is het net niet, maar het glooiende landschap in combinatie met de mist gaf me een surrealistische indruk.
Schurfert
Na dit onverwachte Lord of the Rings-intermezzo volgt een minder stuk en gidst de route mij door bos en weilanden waar enkele vakantiehuisjes staan. Bij de vorige kilometers laste ik regelmatig een fotostop in om enkele foto's te nemen, maar hier voel ik nergens de drang om een foto te nemen wegens te saai. De kwaliteit van de wandeling wordt gelukkig verbeterd wanneer ik in Meldert bij het natuurgebied de Schurfert kom. Hier loopt de Zwarte Beek - die een opvallende roeskleur kent - langs enkele weilanden en steek ik de deze beek voor de tweede keer over.
Hoewel je in de Schurfert ook een beetje bos aantreft, wordt dit natuurgebied vooral vertegenwoordigd door venige moerassen en graslanden. Het is de thuishaven voor een heleboel weidevogels, maar in de winter zijn er weinig vogels te spotten. Een speurtocht op Google leert mij dat bij het zaaien van de akkers wordt gewerkt met een traditioneel drieslagstelsel waardoor akkerkruiden zoals klaproos en korenbloem meer kansen krijgen om te groeien. Maar ook hier geldt weer dat je niet veel bloemenpracht moet verwachten in de winter. Een extra stoorzender in dit oord van rust is de nabije aanwezigheid van de E314 en andere wegen die je in de achtergrond kan horen. Het doet toch een beetje afbreuk aan de charme van deze wandeling.
Spoorwegwandeling
Het slot van de wandeling gaat noodzakelijkerwijze via enkele verharde wegen en de spoorwegverbinding tussen Hasselt en Diest is gedurende bijna anderhalve kilometer mijn metgezel. Helaas is er geen andere mogelijkheid om naar de kerk van Zelem terug te keren dan deze route. Op één januari is het treinverkeer echter in vakantiemodus en heb ik slechts één trein gezien tijdens mijn kwartiertje stappen naar de kerk.
Conclusie
Als opener van het nieuwe jaar is deze route zeker geslaagd. Het kent nergens echte hoogtepunten, maar stelt ook nimmer teleur. Het is een goede weergave van het type natuur dat je in Vlaanderen aantreft en fleurt dit op met enkele bezienswaardigheden zoals het kasteel van Lobos of enkele mooie vijvers in het moerasgebied. De winter doet volgens mij echter oneer aan deze wandeling en het is in de bloeiperiode van de lente waar deze wandeling écht schittert.
De route heb ik gedownload op Wikiloc.
