Boekenrecensie 'Wild' door Cheryl Strayed

In april trok ik een week door de Schotse hooglanden om de West Highland Way te hiken met rugzak en tent. Een prachtige belevenis omdat ik hier volledig tot rust kon komen en eveneens genoot van de prachtige uitzichten dat het ongerepte Schotland te bieden heeft. Op de laatste dag wachtten we op het vliegtuig en een medereizigster kocht een Engelstalig boek met een gelijkaardig thema: Wild. En dat boek heb ik onlangs gelezen.  

Groot verlies

Wild is een autobiografie van Cheryl Strayed en gaat over haar moeilijke strijd na de dood van haar moeder wanneer die onverwacht komt te overlijden aan kanker op de prille leeftijd van vijfenveertig jaar. Wild is opgedeeld in vijf delen en het eerste deel handelt voornamelijk over de ongemakkelijke jeugd van Cheryl en haar broer en zus. De lezer leert hier dat Cheryl's moeder op jonge leeftijd trouwt na een accident de parcours. Het huwelijk blijkt geen gelukkig huwelijk te zijn, want Cheryl's moeder, Bobbi, wordt regelmatig afgetuigd door haar man. 

Wanneer Cheryl zes jaar is, raapt haar moeder alle moed bijeen en verlaat ze haar man en staat ze alleen in voor de opvoeding van drie kleine kinderen. Al gauw krijgt Cheryl een nieuwe stiefvader met Eddie en het gezin woont in een desolate plek in de bossen van Minnesota zonder elektriciteit of water. Het is geen gemakkelijk leven, maar meteen ook niet ongelukkig. "We aren't poor, because we're rich in love," zegt haar moeder met alle moederlijke liefde van de wereld. Het zwaard van Damocles valt echter abrupt op het gezin wanneer er kanker wordt vastgesteld bij haar moeder. 

Op reis

De moeder van Cheryl is de lijm die het gezin vasthoudt en de steun en toeverlaat van Cheryl, ondanks dat ze op negentienjarige leeftijd is getrouwd met haar jeugdliefde Paul. De diagnose komt staalhard aan bij Cheryl die zich aan haar moeder vastklampt tot ze haar laatste adem uitblaast. Voor Cheryl volgt er een erg moeilijke periode van drie jaar waarin ze ziet hoe het gezin uit elkaar spat en vlucht ze in seksuele escapades en drugsmisbruik. Ze begaat het ene slippertje na het andere, hoewel ze haar man lief heeft. 

Op een dag ziet ze in een klein winkeltje een wandelgids over de Pacific Crest Trail (PCT). Dit is een enorme wandelroute die start aan de Mexicaanse grens en eindigt aan de Canadese grens en de westkust van de VS volgt via California, Oregon en Washington. Ze negeert het boek, maar wanneer ze de reisgids een tweede keer ziet, neemt ze in een bevlieging de meest ambitieuze beslissing van haar leven: 1100 mijl wandelen over de PCT. 

Spirituele reis

Delen twee tot en met vijf vertellen over de avonturen van Cheryl op haar pad en bevat eigenlijk twee thema's. Enerzijds de spirituele en fysieke reis die ze onderneemt bij het wandelen van de PCT, anderzijds werkt het boek met Cheryl's herinneringen om te illustreren wat haar geïnspireerd heeft om dit te doen. Bij een autobiografie is dit een beproefde structuur en het werkt bij Wild op een goede manier. Soms hanteert Strayed metaforen om de transitie te maken van haar leed op de PCT naar haar eigen herinneringen en emoties. Zo is er bijvoorbeeld een nieuwsgierige vos die Cheryl gadeslaat voor haar tent, maar daarna wegrent en ze maakt zo het bruggetje naar de slepende ziekte van haar moeder en hoe ze die beleeft. 

Cheryl heeft ongeveer honderd dagen nodig om de PCT te voltooien, maar de eerste helft van Wild is vooral gewijd aan de eerste weken van deze hachelijke reis. Ze beschrijft hoeveel materiaal ze meeneemt met Monster, haar veel te zwaar geladen backpack. Het is een bekend gevoel voor elke nieuwbakken hiker en is me eerder dit jaar zelf overkomen. Ze is in haar reis op zoek naar eenzaamheid in de overtuiging dat ze spiritueel openbloeit bij deze wandeltocht. De eerste acht dagen ziet Cheryl niemand, maar zijn het vooral de fysieke ongemakken die haar wandelleven beheersen. De opbouw van de circa eerste honderdvijftig pagina's concentreert zich voornamelijk op de reis en voelt daardoor soms wat monotoon aan. 

Persoonlijk kennen

De tweede helft van de boek gaat dieper in op de dingen die ze in haar jeugd beleeft en pas hier krijg je als lezer het gevoel dat je Cheryl echt begint te kennen. Zo wordt er een emotionele scène beschreven waarin Bobbi een paard koopt, hoewel het gezin het financieel niet breed heeft. Het paard is na Bobbi's dood oud en onverzorgd en quasi niemand bekommert zich om deze viervoeter. De schrale staat waarin het paard zich bevindt noopt Cheryl en haar broer Leif tot het doodschieten van het paard. Een beklemmende scène die veel emoties oproept, zeker nu Cheryl als auteur zichzelf meer en meer openstelt in het het boek.

Een ander tragikomische scène die vermeldenswaardig is, is wanneer Cheryl plots één schoen verliest op een top en ze ziet het leer tergend langzaam naar beneden vallen. Uit pure woede werpt ze de tweede schoen achterna en vervolgt ze de wandeling gewapend met duct tape en teenslippers. In de laatste circa honderdvijftig pagina's ervaart de lezer de zaken persoonlijker en daarom wordt Wild een leuker boek om te lezen. 

Conclusie

Wild is een bestseller geworden en het is gemakkelijk te zien waarom: het vertelt een persoonlijk verhaal op een menselijke manier, inclusief de ontberingen en escapades die hiermee gepaard gaan. Het respect voor Cheryl om als zesentwintigjarige vrouw alleen op pad te gaan om 1100 te wandelen wordt er alleen maar groter op. De dood van haar moeder, het rouwproces dat daarop volgt en de wandeling als spirituele reis hebben haar gevormd. Of misschien ook niet. Het is een open conclusie dat illustratief is voor de stijl van het boek. 

Verfilming

Het duurde niet lang vooraleer Hollywood Wild ook heeft ontdekt en in 2014 werd het boek verfilmd met een gelijknamige titel. Hier speelt Reese Witherspoon de hoofdrol van Cheryl. De structuur van de film gebruikt ongeveer dezelfde vorm als het boek, maar laat uiteraard wel personages en ontmoetingen weg. Je kan maar zoveel vertellen in ongeveer twee uur. De cruciale scènes van het boek zitten wel in de film zoals Cheryl's verlies van haar wandelschoen - dit is zelfs de opening van de film - en het doodschieten van het paard. 

Laura Dern speelt in de film de moeder van Cheryl en heeft net zoals Witherspoon een Oscarnominatie in de wacht gesleept voor haar rol. Dern's interacties zijn vooral met Strayed als jong meisje en die rol wordt vertolkt daar Bobbi, haar eigen dochter. De input van Strayed is dus groot en dat komt de kwaliteit van de film alleen maar ten goede. De enige grote kritiek die ik kan uiten, is dat de film door de gehanteerde structuur wel heel erg fragmentarisch aanvoelt door het gebruik van (te) korte flashbacks die het detail van het boek helaas missen.  

De kroniek van een aangekondigde niks

Vijf maanden later

Honderddrieënzestig dagen. Zolang duurt het ondertussen om een Belgische regering te vormen en de resultaten zijn - zoals verwacht - ontluisterend. Iedereen ligt in de knoop met iedereen en een spelletje zwarte piet doorschuiven, drogredenen voorleggen en zelfs gratuite desinteresse is de rode draad bij het aftasten van mogelijke politieke allianties. Het water is dus heel diep, maar eigenlijk is dat niet meer dan normaal na de politieke patstelling van de verkiezingen in mei. In een vorige blogpost over politiek begon ik de inleiding op een gelijkaardige manier en het ziet er naar uit dat de politieke impasse van 2,5 jaar die een decennium geleden begon, verbroken gaat worden. Na de verkiezingen is er namelijk niks gebeurd: nada, de rien, nogabollen. 

Het duurde meer dan een maand vooraleer NVA en PS een eerste verkennend gesprek hadden. Dit is een geplogendheid die normaal gezien binnen één of twee dagen plaatsvindt. Het illustreert hoe de twee partijen over elkaar denken. Het kabinet van koning Filip stuurde inmiddels al verschillende mensen het veld in om de violen gelijk te stemmen. Didier Reynders en Johan Vande Lanotte werden aangesteld als informateurs, maar keerden telkens onverrichterzake terug naar het paleis. Geert Boureois en Rudy Demotte mochten het vervolgens twee weken proberen als preformateur, maar dat liep ook al op een sisser af. We zitten nu dus al vijf maanden met een demissionaire regering die amper een kwart van alle zetels bekleedt in de kamer. In het land van het surrealisme een doodgewoon gegeven waar geen haan naar kraait. 

Andere prioriteiten

Al snel na de verkiezingsuitslag werd het ook duidelijk dat de partijen hun prioriteiten hebben verlegd van nationaal niveau naar de regio's. Zowel NVA als PS vonden het belangrijker om eerst hun energie te stoppen in de vorming van een regering op regionaal niveau en pas later te kijken naar nationaal niveau. We zien dit ook in de posities die de kopstukken van beide partijen bekleden. In de Vlaamse regering is Jan Jambon aangesteld als eerste minister, Liesbeth Homans is voorzitter van het Vlaams parlement en Zuhal Demir krijgt een belangrijke ministerpost in de vorm van justitie en energie. Enkel Theo Francken blijft het witte konijn in de hoed om bij een eventuele nationale regering een cruciale post op te eisen. 

Ook aan de overkant van de taalgrens zien we dezelfde trend. Elio Di Rupo is niet langer voorzitter van de PS en leidt in Wallonië de regering in een - enigszins verrassende - coalitie met MR en Ecolo. Het voorzittersstokje van de PS werd doorgegeven aan Paul Magnette. Bart De Wever kan niet door één deur met Elio Di Rupo, maar ook met Paul Magnette is er weinig beterschap in zicht. De nieuwbakken voorzitter blaast dan eens warm en even later weer koud. Hij zegt open te staan voor een constructief gesprek, maar roept even later hard dat een nationale regering met NVA opzetten een onmogelijke opgave is. De Vlaams-conservatieven denken uiteraard hetzelfde, maar zijn meer geslepen en zijn minder vocaal in hun opinie. 

Wat nu?

Hopeloos is een situatie zelden, maar het huidige politieke landschap maakt de regeringsvorming extra complex door de toepassing van het principe van de mediaankiezer. In een blog heb ik dit ooit uitgelegd. Snel uitgelegd betekent dit principe dat twee partijen naar elkaar toegroeien om een groter kiezerspubliek aan te spreken. Het is dus geen toeval dat het regeringsprogramma van Jambon I regelrecht uit een folder van Vlaams Belang lijkt weggelopen te zijn. De NVA probeert op deze manier om potentiële kiezers van het Vlaams Belang te paaien en in eigen rangen te houden. 

Over de taalgrens zien we deze trend gebeuren aan de andere kant van het politieke spectrum waar de PS de degens kruist met het extreem-linkse PTB. CD&V durft op haar beurt dan weer niet in een regering stappen zonder NVA omdat ze schrik heeft om hier electoraal voor afgestraft te worden en zodoende wordt de ene partij het dominosteentje van de andere partij. 

Loopgravenoorlog

Wat nu volgt is meer dan waarschijnlijk een politieke loopgravenoorlog. De belangrijkste partijen hebben hun stellingen ingenomen bij de regionale regeringen en kunnen op basis hiervan hun partijprogramma verdedigen en uitvoeren bij hun electoraat. Op nationaal niveau is noch PS, noch NVA betrokken partij en hebben ze dus niks te verliezen. Het kenmerk bij uitstek van een loopgravenoorlog is dat het een uitputtingsslag is waarbij de deelnemende partijen elkaar geen duimbreed toegeven. 

Het is dus met andere woorden wachten op de eerste partij die toegeeft, maar zowel PS als NVA hebben tot dusver weinig redenen om concessies te doen. Het zijn dikwijls externe factoren die de regeringsvorming versnellen. In 2011 was dat onder andere de kredietwaardigheid van België dat steeds verder wegzakte en het duurder maakte om te lenen. Niet ideaal in een economie die zich toen aan het herstellen was van een financiële crisis en een land dat één van de grootste nationale schulden heeft van de gehele Europese Unie. Met een regeringstekort van elf miljard euro die Michel II achterlaat, is het bijna een zekerheid om in 2021 een krantenkop te lezen waarin staat dat Fitch de kredietwaardigheid van België verlaagt. Tenminste als we het geluk hebben dat daar geen economische crisis tussenkomt...