De zwarte spiegel van technologie in de toekomst

Niet alleen films

In 2017 heb ik 47 films bekeken wat gemiddeld één filmbezoek per week bij de cinema oplevert. De drang om hiernaast nog andere films te bekijken, is niet zo groot en mijn Netflix-abonnement werd in 2017 niet druk gebruikt. Af en toe kijk ik naar een film en sporadisch bekijk ik een serie die ik al langer aan het volgen ben. De afgelopen maanden bekeek ik het tweede seizoen van Stranger Things en het derde seizoen van Narcos. Er zijn nog tal van andere series zoals The Americans, Peaky Blinders, Better Call Saul, ... die ik moet inhalen, maar waar ik nog geen tijd voor kan of wil maken. 

Tegelijkertijd wordt het aanbod van (eigen) series op Netflix steeds groter en groter omdat de concurrentie van andere streaming diensten zoals Amazon, binnenkort Disney en anderen de gevoelig gaat vergroten. Daardoor is het soms makkelijk om briljante series te missen zoals Black Mirror. Op aanraden van een collega, heb ik de eerste twee seizoenen van deze anthologie-serie bekeken en ik kan niks anders zeggen dan dat ik helemaal overweldigd ben door deze serie. 

Toekomstige technologie

Elke aflevering van Black Mirror is een op zichzelf staand verhaal waar technologie een centrale rol speelt. Het gaat soms om dingen die in de nabije toekomst mogelijk zijn zoals lenzen die alles opnemen wat een persoon ziet of het gaat zelfs een stuk verder zoals bijvoorbeeld een netwerk waar stervende mensen hun ziel kunnen digitaliseren en daar verder leven. Het houdt de mensheid een spiegel voor zich (daarom ook de titel) en analyseert en beoordeelt hoe mensen tegenwoordig met technologie omgaan. 

Eén aflevering gaat bijvoorbeeld over het beoordelen van mensen op een schaal van vijf en afhankelijk van de schaal krijg je bepaalde permissies wanneer je hoog genoeg scoort. Het is een stevige verwijzing naar huidig online gedrag van veel personen die alles liken op Facebook, Instagram en consoorten, maar vertaalt zich ook naar andere applicaties zoals Uber. Deze aflevering toont op weinig subtiele wijze hoe mensen in een soort van denkbeeldige wereld leven waar alles fantastisch verloopt en dat imaginaire geluk wordt met iedereen gedeeld. De link met Facebook of Instagram is dan snel gemaakt. Om hoge scores te blijven krijgen, is het natuurlijk verplicht om het materiaal van andere mensen te liken en ben je uiteraard elke dag super goedgezind. Oprechte gevoelens worden zodoende naar de achtergrond verbannen. 

Allegorie

De kracht van de serie is dat het deze beeldvorming op een realistische en menselijke manier neerzet. De scenario's zijn veelal afkomstig van de bedenker van de serie, Charlie Brooker. Na het bekijken van meerdere afleveringen kan je wel een rode draad ontdekken, maar dat neemt niet weg dat elke aflevering toch voldoende verrassingen kent en enorm goed is geschreven. Elk scenario vormt het stevige fundament van een aflevering, maar dit wordt verder geoptimaliseerd door sterke acteerprestaties, beklemmende atmosfeer en fantastische cinematografie waar het menselijk kantje komt bovendrijven. Sommige afleveringen zouden niet misstaan als een aparte film. De productiewaarden van elke aflevering kunnen vanzelfsprekend niet concurreren met het big budget bandwerk uit Hollywood, maar het weet wel een atmosfeer te creëren die enkel de echte filmtoppers kunnen evenaren of overtreffen. Blade Runner: 2049 moet je hier dus niet verwachten. 

In elke aflevering vormt technologie het thema en er wordt kritisch gekeken naar het gebruik van deze technologie, maar uiteindelijk is het menselijk gebruik van deze technologie de kritische toets van de serie. Het is namelijk een subtiele, maar duidelijke allegorie over hoe we technologie gebruiken en hoe het ons leven beheerst of zelfs overheerst. Sinds de opkomst van smartphones zijn we continu online en wordt de grens met de realiteit steeds dunner. 

Zelf merk ik dit op bij triviale gelegenheden zoals wanneer ik op café of restaurant ga waar mijn gesprekspartners regelmatig naar hun GSM grijpen om te zien of er geen nieuw bericht is binnengekomen. Dit gaat soms zelfs zo ver dat ik me afvraag wie belangrijker is: de persoon aan de andere kant van het GSM-scherm of ik die fysiek aanwezig ben. Black Mirror is wat mij betreft verplicht kijkvoer voor iedereen die obsessief met sociale media en smartphonegebruik bezig is, uiteraard te bekijken via de nieuwste Iphone...