Niche
Ik heb deze lens vorig jaar aangeschaft wanneer er een cashbackactie liep en dat maakte de Fujinon XF 100-400mm zomaar eventjes 350 euro goedkoper. Zodoende betaalde ik nog maar 1250 euro in plaats van 1600 euro. Als je tegenwoordig echter de lens wil aankopen, hangt er een prijskaartje van 1800 euro of meer om de nek van deze lens. Dat is allesbehalve goedkoop, zeker als je weet dat deze supertele een nichefunctie vervult en niet zo vaak gebruikt zal worden als andere lenzen. Ik had deze lens aangeschaft met het idee om die te gebruiken tijdens een safari in Afrika, maar uiteindelijk is deze reis niet doorgegaan. Onlangs ben ik teruggekomen van een reis naar Antarctica en daar heb ik deze lens wel vaak gebruikt. Thuis gebruik ik deze lens echter amper of niet.
De Fujinon XF 100-400mm is door de grote zoom-mogelijkheden voornamelijk geschikt voor het fotograferen van dieren in het wild, vogels en sport. Je kan de lens ook gebruiken voor landschappen, maar naar mijn mening lenen dergelijke lenzen zich er niet toe om dit foto's te nemen omdat afstanden vervormd worden door de eigenschappen die inherent zijn aan dit type lens. Een landschap van veraf lijkt plots een stuk dichterbij en dat doet toch wat afbreuk aan het karakter en stijl van een foto. Dieren - en met name vogels - lenen zich wel uitstekend voor deze lens en dit is de lens bij uitstek om dieren op gevoelige plaat vast te leggen. Dit geldt eveneens voor sport, maar dit zijn wel heel erg specifieke onderwerpen. Daar denk je dus best maar eens over na wanneer je 1800 euro gaat spenderen aan een lens die je misschien eens een paar keer per jaar gebruikt.
Geen kleintje
Eén van de redenen om destijds voor een Fujifilm X-T2 te kiezen, is het compacte formaat van de camera en de daarbij horende lenzen. Dat argument mag je bij de Fujinon XF 100-400mm meteen overboord gooien, want deze lens is de Goliath van de familie. Het weegt namelijk bijna 1,4 kilogram en fotograferen vanuit de hand is alles behalve eenvoudig. Het is mijn gewoonte om de camera vast te nemen bij het statiefgondel, maar dan draag je wel het gewicht achteraan. Het is dus beter om de lens vast te nemen vooraan om zo het gewicht wat gelijkmatiger te verdelen. Tel daarbij de camera zelf en je sleurt ongeveer twee kilogram mee. Dit is dus iets waar je best rekening mee houdt wanneer je een hele dag op sjok wil gaan met deze lens.
De bouwkwaliteit is één van de aspecten waar gebruikers wat kritischer over zijn bij deze lens, maar daar heb ik eerlijk gezegd weinig over te klagen. Het is wel zo dat de lens grotendeels vervaardigd is uit plastic, maar dit is duurzaam en hard plastic wat de Fujinon XF 100-400mm absoluut geen goedkope look geeft. Integendeel, het ziet er pico bello uit en kan tegen een stootje. Bij mijn trip naar Antarctica heb ik deze lens los in mijn rugzak gestoken samen met andere lenzen en sprong ik er niet bepaald zachtzinnig mee om. Een verdwaald minikrasje dat amper zichtbaar is hier en daar bewijst dit.
De achterzijde is wel uit metaal vervaardigd en voelt daarom ook het meest solide aan. Hier vind je ook een knop om de lens vast te maken, maar dit gaat enkel bij de minimale lengte van 100mm. Dit voorkomt dat de zoomlens uitklapt wanneer je die vastneemt, bijvoorbeeld om de lens uit een rugzak te halen. Het is een handige functie die ik tot mijn spijt zelden heb gebruikt. Het kan namelijk schadelijk zijn voor een zoomlens om die abrupt in- en uit te klappen en de lock-functie voorkomt dit euvel.
Beeldstabilisatie en autofocus
Een ander punt waar gebruikers van deze lens wel eens kritisch over willen zijn, is het gebruik van de focusring vooraan omdat die te stroef verloopt. Ik moet echter bekennen dat ik de focusring nog nooit heb gebruikt, want persoonlijk zie ik het nut er niet van in om manueel te gaan focussen bij dergelijke brandpuntsafstanden. De onderwerpen die worden gefotografeerd zoals vogels, dieren en sport verlopen namelijk zo snel dat je wel bent aangewezen op de autofocus. Wanneer deze lens op mijn Fuji X-T2 is gemonteerd, kies ik steevast voor AF-C en in deze stand volgt de camera alle onderwerpen zonder verpinken.
De Fujinon XF 100-400mm is uitgerust met een dubbele lineaire motor die de autofocus bedient en het verschil met een enkelvoudige linaire motor - zoals je die in de Fujinon XF 18-135mm vindt - is te merken. Onderwerpen worden in een fractie van een seconde scherpgesteld afhankelijk van welk type focus je gebruikt (punt, zone, groothoek). Bij het bekijken van sommige foto's stel ik vast dat er een verkeerde focus is, maar dat is steeds mijn eigen fout. Het gaat dan om millimeterwerk waar ik per ongeluk focus op een steen die net onder een vogel ligt in plaats van op de vogel zelf. Zeker bij onderwerpen die er als een speer vandoor gaan zoals vogels is een uitstekende autofocus onontbeerlijk en die is bij deze lens ruimschoots aanwezig. In combinatie met mijn Fuji X-T2 werkt de autofocus van de Fujinon XF 100-400mm uitstekend, maar met de X-T3 en de toekomstige X-T4 vermoed ik dat de autofocus (nog) een stuk sneller gaat werken.
Hoe goed de autofocus ook is, de echte ster van deze lens is toch wel de stabilisatie die kleine mirakels verricht wanneer je uit de hand fotografeert. Fuji belooft namelijk vijf stops beeldstabilisatie en hoewel ik het niet heb uitgeprobeerd, lijkt me dit te kloppen. Met een 1.4x teleconverter heb ik op maximale zoomafstand op langzame sluitertijden gefotografeerd zoals 1/125ste van een seconde en dat verloopt geheel probleemloos: foto's zijn messcherp en toon geen enkel spoor van vervaging. Het is misschien zelfs mogelijk om trager dan 1/100ste van een seconde te fotograferen, maar dan wordt het wel heel erg lastig. De beeldstabilisatie en autofocus verdienen hun red badge embleem dus met verve.
Beeldkwaliteit
Toen ik deze lens aanschafte, was dat enigszins uit opportunistische redenen omdat de cashback van 350 euro een buitenkansje was. Ik had op voorhand wat argwaan over de beeldkwaliteit van deze lens aangezien de minimale f-stop van 4.5 tot 5.6 niet onmiddellijk tot de verbeelding spreekt. Tel er nog een 1.4x teleconverter bij en de minimale f-stop wordt met één stop verhoogd tot 6.3 en 8 wat het fotograferen met langzamere sluitertijden praktisch onmogelijk maakt op langere brandpuntsafstanden. Mijn recente trip naar Antarctica was een goede testcase voor de beeldkwaliteit van deze lens en de Fujinon XF 100-400mm heeft me heel sterk verrast.
Verrast in de goede zin van het woord, want de beeldkwaliteit van mijn foto's heeft me omver geblazen: de scherpte, kleuren en detail flirten met de perfectie. In het erg bewolkte Antarctisch schiereiland heb ik gefotografeerd met ISO 400 en een f-stop rond 7 à 8 wat de meest kwalitatieve foto's oplevert. Deze foto's zijn messcherp en de gemiddelde National Geographic-fotograaf zal blij zijn als hij dergelijke foto's uit zijn toestel en lens kan toveren. De 16mm F1.4 en 56mm F1.2 gelden als de beste lenzen uit het assortiment van Fuji, maar foto's die ik heb genomen met deze twee primelenzen zijn zeker niet scherper dan foto's afkomstig uit deze supertelelens. Zelfs op een brandpuntsafstand van 400mm zijn foto's nog bijzonder scherp. Anderzijds moet ik wel bekennen dat ik deze twee primelenzen ook nog niet zoveel heb gebruikt. Ook andere (professionele) fotografen zijn superenthousiast over de beeldkwaliteit van deze lens die zich volgens mij tot de absolute top mag rekenen van de APS-C camera's. Misschien dat er bij de full frame camera's nog betere lenzen bestaan, maar daarvoor betaal je een stuk meer en sleur je een heleboel meer gewicht mee.
Ik fotografeer geen bakstenen muren om te meten wat de chromatische aberratie is en om te zien op welke f-stop er zachte randen verschijnen in de hoeken. Ik denk dat de hier getoonde foto's voor zich spreken. Als ik een nadeel moet opsommen dan is dat de minimale f-stop. Deze varieert van 4.5 tot 5.6 en in omstandigheden met weinig licht, merk ik toch dat de foto's een tikkeltje minder kwalitatief zijn. Een snellere primelens met f/2 zal redding brengen, maar is dan ook een stuk duurder.
Bokeh en weerbestendig
Omdat de Fujinon XF 100-400mm een relatief trage lens is, was ik benieuwd naar de bokeh van deze lens. Anders gezegd, kan deze lens ook zachte en wazige achtergronden fotograferen? Het antwoord hierop is vrij eenvoudig: zeker en vast. De lens legt erg aangename wazige achtergronden vast en op hogere f-stops zoals 8 of hoger is het zelfs mogelijk om bollen bokeh op een foto vast te leggen wat zeker niet evident is voor een een supertele. Natuurlijk moet je niet dezelfde bokeh verwachten als bij een snelle primelens, maar ik vind de bokeh fantastisch wanneer een onderwerp zich tien à twintig meter van de lens bevindt. Voor foto's waar het onderwerp heel erg ver is, vind ik de bokeh een stuk minder en dat geldt evenzeer voor de algemene kwaliteit van dergelijke foto's.
Net zoals veel andere lenzen van Fuji is de Fujinon XF 100-400mm weerbestendig. Waar ik met mijn Fujinon 18-135mm diverse capriolen heb uitgehaald, ben ik met deze supertele toch een heel pak voorzichtiger geweest. Het milde weer in Antarctica stelde deze lens zeker en vast niet op de proef aangezien de temperatuur telkens tussen nul en vijf graden lag. Hier en daar werd de lens geconfronteerd met een plonsje water, maar daar maakte die geen probleem van. Van de 18-135mm weet ik dat die bijzonder robuust is en ik twijfel er niet aan dat dit bij de Fujinon XF 100-400mm ook het geval is, enkel heb ik weinig zin om dit te testen...
Prijs en alternatieven
De Fujinon XF 100-400mm kost tegenwoordig 1800 euro en dat is uiteraard een heleboel geld voor een lens die je misschien een paar keer gebruikt. Veel alternatieven zijn er echter niet aanwezig in het ecosysteem van Fuji FX-camera's. Er is de 200mm f/2 die zomaar eventjes drie keer zo duur is en er zijn nog andere obscure primelenzen van third party merken zoals Samyang en Meike. Met een andere mount kan je lenzen van Canon, Nikon, Tamron, ... gebruiken, maar dan mis je weer de autofocus die toch wel van cruciaal belang is bij een supertele.
De grootste concurrent zit dan misschien niet bij de lenzen, maar wel bij de bridgecamera's waar je voor dat geld (en ook heel wat minder) erg goede camera's kan kopen. De Sony Cyber-shot RX10 IV gaat maar liefst tot 600mm en kent een minimale f-stop van f/4. Bovendien kost de Sony 100 euro minder dan deze lens. De Panasonic Lumix FZ2000 gaat tot 480 mm, kent een minimale f-stop van f/4.5 en kost zelfs maar 750 euro. Dan klinkt 1800 euro voor één lens wel heel erg veel. Anderzijds hebben deze bridgecamera's een sensor van één inch en zullen ze niet dezelfde foto's van hoge kwaliteit kunnen nemen zoals deze lens dat doet. Zoals een oude boutade het zegt: kwaliteit kost geld.
Conclusie
Hoewel ik de Fujinon XF 100-400mm al een tijdje in mijn bezit heb, werd deze lens nog niet echt op de proefbank gelegd. Met mijn trip naar Antarctica beleefde het een hevige vuurdoop en de lens is met vlag en wimpel geslaagd. De kwaliteit van de foto's heeft me bijzonder aangenaam verrast en verdient het predikaat 'messcherp' zonder meer. Of het nu ging om een plots voorbij vliegende stern of een ezelspinguïn die in het water springt, met behulp van de Fujinon XF 100-400mm is het bijna kinderspel om van deze taferelen een National Geographic-waardige foto te maken.
De minimale f-stop is misschien wat groter dan ik wil en het is geen lichtgewicht, maar deze nadelen vallen in het niet wanneer je achteraf de kwaliteit van de genomen foto's bekijkt. De grootste belemmering is toch wel de prijs die op een jaar tijd tweehonderd euro is gestegen tot 1800 euro. Dat is wel heel veel geld voor een lens die je misschien maar af en toe gebruikt. Toch maar even kijken naar de jaarlijkse cashbackactie dan?
+
National Geographic-waardige foto's rond f/7 en f/8
Stabilisatiefunctie maakt het mogelijk om erg veel fragmenten uit hand te fotograferen
Snelle autofocus is ideaal voor vogels in vlucht, wilde dieren en sport
-
Relatief zware lens voor een Fuji-camera
Vrij hoge prijs
Niet ideaal om mee te fotograferen in omstandigheden met weinig licht
Geen opmerkingen:
Een reactie posten