Het Antwerpse fotomuseum kent geen vaste collectie, maar werkt steeds met tijdelijke expo's. De nieuwste expositie is een collectie van het beste werk van de Belgische fotograaf Stephan Vanfleeteren (°1969). Vanfleteren leerde het vak in de Brusselse kunstschool Sint-Lukas en ging als jonge snaak meteen aan de slaag als freelance persfotograaf bij De Morgen. Zo zag hij talrijke belangrijke gebeurtenissen voor zijn lens plaatsvinden zoals onder andere de aangrijpende genocide in Rwanda.
Als fotograaf heeft Vanfleteren ook een aantal persoonlijke projecten gedaan die een lichtvoetige toets hebben. Zo heeft hij bijvoorbeeld samen met de Duitse fotograaf Robert Hubert een aantal weken door de VS getoerd, verkleed als Elvis Presley, om de roots van de zanger op gevoelige plaat vast te leggen. Vanfleteren heeft een duidelijke voorkeur voor zwart-wit fotografie en werkt graag met hoge contrasten. Deze stijl hanteert hij voor documentairefoto's en straatfotografie, maar vind je ook terug in talrijke portretten waar hij bekende en onbekende koppen voor zijn toestel haalt. Pas rond 2010 heeft hij de overstap gemaakt van analoge naar digitale fotografie en in deze periode heeft hij ook een huis gekocht in de buurt van Veurne waar hij zelf een kleine studio heeft. Het is dan ook geen verrassing dat veel werk afkomstig is uit deze studio.
Archief
Een fotograaf die over 33 jaar beeldmateriaal beschikt, heeft uiteraard een immens archief en Vanfleteren is een half jaar lang bezig geweest om het kaf van het koren te scheiden om het beste van zijn werk in deze tentoonstelling te presenteren aan het grote publiek. Al deze foto's vind je op de tweede verdieping en deze collectie bevat honderden foto's waar de gemiddelde bezoeker een uurtje zoet mee is om alles te bekijken.
Op de vierde verdieping is er één grote zaal die in het teken staat van het materiaal waarmee Vanfleteren gewerkt heeft en werk van andere fotografen die hem hebben geïnspireerd. Voor de meeste museumbezoekers zal dit een stuk minder interessant zijn, maar zelf vond ik het wel leuk om uitvergrote foto's van de expo terug te vinden op de kaften van tijdschriften waarvoor ze oorspronkelijk zijn genomen.
Diverse stijlen en projecten
Ik ben zelf bezig met fotografie en ik besef hoe moeilijk het is om meerdere fotografiestijlen tot in de puntjes te beheersen. Vanfleteren is duidelijk een talent, want hij heeft er geen moeite mee om zich te bekwamen in meerdere stijlen. In het begin van zijn carrière overheerst zijn werk als persfotograaf en zie je in de expo veel foto's in documentairestijl die hij heeft gemaakt voor De Morgen en later ook andere (buitenlandse) tijdschriften en kranten zoals Der Spiegel en De Volkskrant.
Hij gebruikt ongeveer dezelfde stijl voor persoonlijke projecten in straatfotografie waar hij het New York van de begin jaren negentig vastlegt. Vanfleteren heeft een voorkeur voor snelle, meer gejaagde fotografie waar hij onderwerpen in beeld brengt die in de marge van de maatschappij leven zoals daklozen, werklozen, zieken en andere sociale paria's. Dit wisselt hij af met andere persoonlijke projecten zoals zijn Elvis-reis door de VS, leeft hij als een halve hobo op goederentreinen, heeft hij veel bunkers gefotografeerd van de Atlantikwall en heeft hij een passie voor bijzondere gevels. Later beschikt Vanfleteren over een eigen studio en het is dan ook geen verrassing dat er veel portretfoto's in zijn oeuvre zitten afkomstig uit deze studio.
Eigen mening
Hoewel deze tentoonstelling voornamelijk wordt gedomineerd door documentairestijl/straatfotografie en portretfoto's is er genoeg diversiteit te rapen. De meeste foto's zijn zonder meer goed te noemen. De compositie van de foto's is meestal vrij strak, maar soms zijn er wel foto's waar de samenhang zoek is. Qua belichting is Vanfleteren een grootmeester en vooral met wat donkere, onderbelichte foto's weet hij een prachtige sfeer te creëren bij portretfoto's. De foto met Bobbejaan Schoepen in zijn Cadillac is een pareltje van low-key fotografie. Vanfleteren heeft met zijn foto's prijzen gewonnen bij World Press Photo en deze collectie toont dat dit geen toeval is.
Ik ben zelf geen fan van portretfoto's, maar ik kan het werk van Vanfleteren in dit genre zeker waarderen. De foto's in zijn eigen studio zijn aangrijpend en zijn fotografiestijl met contrastrijke foto's valt hier zeker in op. Een kleine kanttekening misschien is dat dezelfde gehanteerde stijl misschien wat monotoon wordt. Zijn allerbeste werk vind ik de portretfoto's in Afrika waar hij onbekende Afrikanen voor zijn lens sleept voor erg roerende foto's. Zo is er één foto waar een jonge Afrikaan geen oog heeft en wordt net dit ontbrekende oog als blikvanger gebruikt voor een portretfoto. Het voelt een beetje ongemakkelijk aan en dat was net de bedoeling!
Een minder leuk gedeelte van de tentoonstelling vind ik de foto's die Vanfleteren in zijn studio genomen heeft van dode dieren. Het gaat van een vos tot een bruinvis en het kan me persoonlijk weinig bekoren. Ik zie er weinig artistieke waarde in, maar gelukkig is dit slechts een fractie van de tentoongestelde collectie.
Besluit
Deze expo bevat het levenswerk van Vanfleteren en is de moeite waard voor wie houdt van aangrijpende foto's in documentairestijl. Het zwaartepunt zit voornamelijk hier en in portretfoto's. Je moet toch wel deze genres waarderen wil je genieten van deze collectie. Sinds zijn overstap naar digitale fotografie en de aankoop van een eigen huis met kleine studio onderneemt Vanfleeeren meer persoonlijke projecten die grossieren in andere genres, maar portretten en documentairestijl blijven de rode draad in deze expo.
Goede beschrijving!
BeantwoordenVerwijderengroetjes Stef