Boekenrecensie Kaddisj voor een kut door Dimitri Verhulst

Dimitri Verhulst put uit zijn rijke woordenschat om in een derde boek over zijn miserabele jeugd te schrijven, deze keer de horror die jeugdinstelling heet. Hier refereert hij naar de Kaddisj, een joods gebed dat veelal gebruikt wordt om de doden te herdenken. Nee, vrolijk is dit boek allesbehalve, zeker als je het helemaal hebt gelezen en weet dat (grote) stukken waargebeurd zijn. 

In de boeken van Dimitri Verhulst zit vaak een hoge dosis cynisme verschuild dat een humoristische toets geeft aan vaak schrijnende toestanden. De jeugd van Verhulst is een aaneenschakeling van teleurstellingen, trauma's en verdriet. Tijdens zijn introspecties etaleert Verhulst als auteur een onnavolgbare stijl die cynisme combineert met een rijke woordenschat wat resulteert in tragikomische situaties die typisch zijn voor z'n boeken en uniek is in de lage landen. Het gevaar bestaat echter dat deze stijl overheersend wordt, zeker als een thema ettelijke keren herhaald wordt zoals de boeken over zijn jeugd. 

In Kaddisj voor een Kut plaatst hij jeugdinstellingen in de schijnwerpers en wat voor een tranendal deze plekken zijn. In het eerste deel van dit boek staat de uitvaart van Gianna centraal, een meisje dat opgroeide in dezelfde jeugdinstelling als de protagonist, maar zelfmoord pleegt nog voor ze achttien is. Tijdens de mis haalt het hoofdpersonage memoires op over de jeugdinstelling waar hij verbleef. 

Dit boek is een kleine stijlbreuk met de vertelstijl van de vorige boeken en het eerste deel plaatst de lezer in de schoenen van een jongen die niet zo lang geleden de jeugdinstelling heeft verlaten. Wie tussen de lijnen leest, weet dat dit Dimitri Verhulst zelf is, maar dit wordt nooit expliciet in deze roman benoemd. Deze mise-en-place is vooral toe te schrijven aan het jij-perspectief dat wordt gebruikt bij Kaddisj voor een Kut, tenminste in het eerste deel. Er komen geen dialogen voor, maar enkel beschrijvingen van wat en hoe jij denkt en doet. "Jullie waren verweesden en weggesmetenen, jullie hadden zichzelf te wiegen. Ook jij stond al op de drempel naar het volwassendom en had er nog je lol in om doelloos, gedachteloos, vanallesloos, door de lucht te slingeren, onverdroten, kwartieren aan een stuk." 

Zo gaat het tientallen pagina's door en dat leest toch net wat moeilijker en trager dan wat we van Verhulst gewoon zijn. De licht gecompliceerde vertelstijl maakt het boek wel gewichtiger, met name narratief is dit literair werk toch wel een klasse beter dan De Laatste Liefde van mijn Moeder. Dat levert minder grappen en grollen op, maar eerlijk, dat vind ik eigenlijk een goede zaak. Dit boek vergt dus meer aandacht om gelezen te worden, maar zorgt er ook wel voor dat de deprimerende gedachten en ervaringen van alles wat rond een jeugdinstelling hangt meer blijven hangen. 

De passage van hoe de kleine Willem als een overbodig huisdier in de jeugdinstelling wordt gedropt of hoe Gianna stiekem toch hoopt om tegen beter weten in bij een opvanggezin te kunnen wonen. De manier waarop dit is geschreven, is zonder meer sterk. De bombastische woordenbrij van Verhulst is nooit helemaal weg, maar het blijft over het algemeen sereen. Dat is maar goed ook, want cynisme en leedvermaak creëren zelden synergiën bij dergelijke droefnis. 

"Veel te lang, inderdaad. De opluchting spatte van de gezichten toen jullie gesommeerd werden weer te gaan zitten. Oef. Lof zij U, Christus! Naar de preek die volgens liturgische logica op het evangelie volgde, luisterde je niet. Auditief behangpapier, panfluitgezemel in een shoppingmall." Verhulsts fileermes wordt niet alleen bovengehaald om door het onderwerp jeugdinstelling te snijden, ook het instituut Kerk wordt in dit boek stevig gefileerd door de auteur. Met dergelijke zinnen maakt hij er geen geheim van dat hij een afkeer heeft van dit instituut en het theater wat hij ervaart bij de uitvaartmis. 

Hier komt de typisch bijtende spot van Verhulst toch wat meer naar boven drijven, maar al bij al blijft het boek vrij ingetogen qua cynisme, zeker in vergelijking met Verhulsts vorige werken. De kritiek op jeugdinstellingen en kerkceremonie hakt er stevig in en de overgang naar het tweede deel gebeurt vrij abrupt. 

Eigenlijk leest Kaddisj voor een Kut als een anthologie waarbij twee verhalen samenkomen in één boek met als gemeenschappelijk thema de jeugdinstelling waar alle personages zijn opgegroeid. In het tweede deel van het boek schakelt het perspectief over naar de personages Stefaan en Sarah, twee nevenpersonages die amper aan bod komen in het eerste deel. Samen vormen zij een koppel en ze denken er over om hun twee kinderen om te brengen. Reden: de kans is reëel dat hun baby van drie maanden oud en zoontje van zeven jaar ook in een jeugdinstelling geraken en dat willen ze koste wat het kost voorkomen. 

Nog liever dood dan in een jeugdinstelling? Dat is toch een vrij donker gegeven. De toon van het boek is al niet vrolijk, maar dit is wel erg luguber. Verrassend genoeg hanteert Verhulst hier een lichtere schrijfstijl met ludieke dialogen tussen Sarah en Stefaan terwijl de verteller - wellicht een advocaat in de rechtbank - de achtergrond schets van deze twee personages. Dit vloekt toch wel heel hard met het eerste deel van het boek dat toch veel meer stoelt op emotionaliteit en oprechtheid. 

Het tweede deel van Kaddisj voor een Kut bestaat uit zeven (korte) hoofdstukken die gepaard gaan met dialogen, witregels en korte uiteenzettingen van de verteller. Op een uurtje of twee heb ik dit gedeelte gelezen wat toch vrij snel is voor bijna de helft van het aantal pagina's. Daardoor mist dit deel toch wat impact, zeker na het sterke narratief van het eerste deel dat veel zwaarmoediger is terwijl het thema van moord in de dialogen tussen Stefaan en Sarah toch echt wel een stuk donkerder is. 

Soms heb ik het gevoel dat Verhulst de twee personages er erg lichtvoetig over laat handelen. Wanneer ik me realiseer dat Verhulst een beroep doet op zijn eigen ervaringen, is de kans bestaande dat dit meer werkelijkheid is dan fictie en dat maakt het lezen van het tweede deel extra zuur. Misschien had dit dus een andere stijlfiguur verdiend door de ernst van de feiten. Het zou het boek in ieder geval meer impact hebben gegeven.    

Bij het lezen van Kaddisj voor een Kut hink ik op twee gedachten. Het eerste deel van het boek is narratief het sterkste van wat ik ooit heb gelezen van Verhulst. Het neerslachtige thema en schrijfstijl met jij-perspectief dwingt de lezer om aandachtig te zijn waardoor de zwaarmoedigheid van alles dat rond een jeugdinstelling hangt een grotere lading emotionaliteit krijgt. Het bijtend cynisme van Verhulst maakt plaats voor bittere vaststellingen zonder de maatschappijkritische pen te vergeten en dat komt als lezer binnen. 

Het gemak waarmee Verhulst zich dan bedient om de moord op twee onschuldige kinderen te bespreken in het tweede deel, ervaar ik dan weer als een koude douche. De ludiciteit van de dialogen contrasteert te schril met de rest om dit als een verderzetting van hetzelfde boek te beschouwen. Het is een verlengde epiloog die qua stijl niet past bij het eerste deel, hoewel hetzelfde thema wordt behandeld. Toch is het narratief van het eerste deel zo sterk dat Kaddisj voor een Kut een aanbeveling verdient voor de leeslijst, de twee extra uurtjes erna is dan lectuur voor bij de toiletpot.         

Boekenrecensie De Laatste Liefde van mijn Moeder door Dimitri Verhulst

Iedere lezer heeft zijn favoriete boeken en auteurs. Zelf heb ik een zwak voor auteurs die zich  niet al te serieus nemen en een flinke portie humor in hun woordenklei boetseren. Tom Lannoye is hier een grootmeester in, maar na het lezen van De  Helaasheid der Dingen werd Lannoye opgevolgd door kroonprins Dimitri Verhulst die op een ontzettend grappige manier de tragiek van een gezin vol dronkaards beschrijft. Verhulst rekent in De Laatste Liefde van mijn Moeder opnieuw af met zijn jeugd waarin hij graag put om autobiografische elementen in deze opgroeiroman te verweven. Het meeste vitriool was echter al gevloeid in zijn vorige meesterwerk waardoor deze afrekening milder is, maar ook flauwer aanvoelt. 

Ik kan niet genoeg benadrukken hoe geniaal ik Verhulst's doorbraakroman De Helaasheid der Dingen vind. Ik stond namelijk op het punt om incontinentieluiers te kopen omdat ik steeds dreigde in mijn broek te pissen van het lachen. De onnavolgbare stijl waarmee Verhulst zijn zwartgallige humor combineert met idioom taalgebruik kent zijn gelijke niet in het Nederlandstalige taalgebied. Tenminste in dit meesterwerk. Hetzelfde recept zien we terug in De Laatste Liefde van mijn Moeder, maar het is toch allemaal wat braver en minder origineel.  

De twee protagonisten van het boek zijn Jimmy, een elfjarige jongen die samen met zijn moeder Martine opgroeit in een weinig benijdenswaardige situatie. Martine komt uit een gewelddadige relatie en is niet zo lang geleden gescheiden van haar ex-man. Jimmy woont alleen bij zijn moeder, maar sinds kort heeft hij een nieuw vaderfiguur. Martine heeft namelijk opnieuw de liefde gevonden bij een iets jongere man, Wannes. Hij is de totale antipode van haar ex-man: niet gewelddadig, attent, maar toch ook wel een tikkeltje braaf (lees: saai). Die nieuwe situatie bevalt Jimmy allerminst en ook stiefvader-in-spe Wannes komt niet goed overeen met Martine's oogappel. Om de banden te smeden trekt het drietal een week lang op pad door het Zwarte Woud met een groepsreis. Voor het gezin een grote financiële opoffering: Martine en Wannes werken beiden, maar in weinig tot de verbeelding sprekende jobs met een al even weinig tot de verbeelding sprekende verloning. 

De Liefde van mijn Moeder is een tamelijk kort boek dat zich eind jaren zeventig afspeelt. Het telt ruim tweehonderd pagina's, maar veel passages beginnen op een nieuwe pagina waar een witparagraaf wordt opengelaten. De hoofdmoot van het verhaal is de reis door het Zwarte Woud en het is dus niet gek dat het boek niet zoveel inhoud heeft, zowel letterlijk als figuurlijk. Het grootste wijt dat deze roman toegedicht kan worden, is dat Verhulst er een nogal gezapig tempo op nahoudt om eigenlijk niet zoveel te vertellen. Het spanningsveld van dit boek bevindt zich in de conflictueuze relatie tussen Jimmy en Wannes, maar erg veel komt dit niet aan bod. Wel genoeg om de lezer te laten blijken dat de twee elkaar niet mogen. 

Verhulst maakt van de aangeboden ruimte graag gebruik om zijn humoristische stijl te etaleren: het culinair hoogstandje dat McDonald's heet - wat toen hip en trendy was - wordt door de mangel gehaald, de zeemzoete fictieve soap Home is where my Children Cry wordt te pas en te onpas geciteerd om de beerput van ellende wat het eigen bestaan van de protagonisten is, te ontlopen en geen enkel bezoek aan het Zwarte Woud is compleet zonder het koekoeksklokmuseum. Je moet al over een norse geest beschikken om op zijn minst niet te glimlachen bij deze stukken. Helaas gaat soms wel ten koste van het eigenlijke verhaal waar de immersie veelal ontbreekt.     

Het is geen publiek geheim dat auteur Dimitri Verhulst op gespannen voet leeft met zijn familie na de publicatie van het grotendeels autobiografische De Helaasheid der Dingen. Hij heeft geen gelukkige jeugd gekend en dat laat hij dus duidelijk blijken in zijn bestseller, maar ook in De Laatste Liefde van mijn Moeder. Dat voelt bij mij soms toch wat verkeerd aan, hoewel dit een fictief boek is dat (wellicht) is gebaseerd op autobiografische stukken. Martine wordt in het boek soms negatief afgeschilderd als een kamerplantje zonder wil, die in een uitzichtloze job is beland en zelfs soms over zelfmoord contempleert. 

Dit is een wel heel pejoratieve benadering van wat objectief gezien een bekommerde moeder is dat het welzijn van haar zoon op de eerste plaats stelt. De zwartgallige vertelstijl van Verhulst draagt bij aan de humor, maar gaat misschien wel te veel ten koste van de neerzetting van de personages, en moeder Martine in het bijzonder. De afrekening waarvan sprake is bij de marketingbabbel op de achterflap van het boek voelt daarom toch wel heel erg harteloos aan.   

Over het algemeen haalt Verhulst ook niet de vlotte pen die hij bij zijn vorige werken wel hanteert. Literair staat dit nog altijd op een erg degelijk niveau en het boek leest door de nog steeds vlotte vertelstijl als een trein. Toch heb ik me als lezer minder geamuseerd met de woordspelingen en dolkomische situatiebeschrijvingen die Verhulst heeft getoond bij sommige van zijn andere werken. De omlijsting van een familiereis door het Zwarte Woud leent zich daar wellicht ook minder toe. 

Mijn ongezouten mening is dat een meeslepend boek meer tijd en meer plaatsbeschrijving vergt dan een reis van zeven dagen door het Zwarte Woud.  Toch heeft Verhulst me kunnen beroeren met enkele grappige en aandoenlijke situaties. Een deltioloog zal voor mij nooit meer dezelfde betekenis hebben als voorheen! Als Jimmy een extrapolatie is van zijn eigen jeugd is Verhulst ook niet te beroerd om enige introspectie te doen. Door het verhaal heen wekt het jochie sympathie op, maar na tweederde van het boek blijkt Jimmy een onvervalste kleptomaan te zijn en beschikt misschien wel over negatievere karaktertrekken dan tegenspelers Martine en Wannes die weinig sympathiek worden omschreven in het boek. Wat zei men ooit, zelfkennis is het begin alle wijsheid?

Het boek roept door het reëel gebrek aan gebeurtenissen bij mij een gevoel op van onvolledigheid en nergens komt dit beter tot uiting dan bij de epiloog. Deze epiloog is het tweede gedeelte van het boek, maar is bijzonder kort. Jimmy is inmiddels 91 jaar oud en blikt terug op de verstandhouding tussen hem, zijn moeder en Wannes. Er komt verrassend bezoek aan zijn deur kloppen, iets waar hij al jaren heeft op gewacht. Hoe dit verder afloopt? We weten het niet. Hoe evolueerde de verstandhouding in deze driehoeksrelatie tussen Jimmy, Martine en Wannes. Weten we eveneens niet. Het is toch illustratief voor het gebrek aan emotionele lading in dit boek.    

Dimitri Verhulst duikt opnieuw naar zijn jeugd voor een tweede afrekening en weet opnieuw te scoren met dezelfde elementen die De Helaasheid der Dingen zo'n succes maakten: woordgrappen, zwartgallige humor en een pen die vlot schrijft. Hoewel De Laatste Liefde van mijn Moeder is geschreven na zijn grootste meesterwerk voelt deze roman aan als een soort van eerste probeersel. Het is allemaal net wat minder dan bij zijn eerste afrekening. Dat weerhield me er echter niet van om dit boek uit te lezen op twee dagen. Een grote blijk van waardering voor dit boek dus, hoewel ik toch met een vies gevoel terugblik op de neerzetting van Martine.   

Boekenrecensie Joe Speedboot door Tommy Wieringa

Sambal gemengd met chiliflakes, cayennepeper, Spaanse pepers en mosterdpoeder is heel erg hot, bijna zo hot als het boek Joe Speedboot momenteel.  Een roman die het relaas vertelt over een jongen, Joe Speedboot – een zelf toegedichte naam – door de ogen verteld van Fransje, een jongen die na een ongeval gekluisterd is aan een rolstoel en amper kan spreken. Dit opgroeiverhaal van de destijds onbekende Tommy Wieringa kaapte enkele belangrijke boekenprijzen weg en sindsdien is Wieringa richting auteursfirmament in gekatapulteerd. Anno 2024 wordt het boek gratis weggegeven aan vijftien- tot achttienjarige scholieren om  hen te stimuleren meer te lezen, is er onlangs een film ingeblikt over het boek én werd het verkozen tot beste Nederlandstalig literair werk van de 21se eeuw in Knack. Bijna twintig jaar na uitgave is dit licht absurde boek van Wieringa populairder dan ooit en dus weldegelijk heel erg hot.

Eigenlijk was ik op zoek naar een boek van Dimitri Verhulst, maar in de Standaard Boekhandel zag ik geen enkel boek van deze nochtans populaire Vlaamse auteur. Wel aanwezig was dit boek en na de verkiezing van ‘Beste Nederlandstalige boek van deze eeuw’ had ik hoge literaire verwachtingen. Ik schafte het boek aan en in een recordtempo heb ik dit boek uitgelezen: dus ja, het is zeker en vast een goed boek, hoewel er wel wat aantekeningen te noteren zijn in de marge.

De grootste kwaliteit van dit boek is toch wel de taalvirtuositeit die Wieringa aan de dag legt om zijn roman te schrijven. Schrijven is misschien verkeerd uitgedrukt, want wat hij hier doet is het verhaal uitbeelden met woorden zodat je als lezer literair in vervoering wordt gebracht. Je leest niet over de belevenissen van Fransje en Joe, je beleeft ze! Een aantal recensenten plaatsen Wieringa onder de grootsten der Nederlandstalige auteurs – van de 21^ste eeuw tenminste - en wat mij betreft, is dat volledig terecht. Hij slaagt erin om de lezer uit te dagen met knap geschreven zinsconstructies waar een tikkeltje elitarisme in schuilt door hoe gekunsteld het soms lijkt, maar wel erg vlot leest.

Zinnen zijn geen kluwen van negen regels tellende woorden zoals Jeroen Olyslaeghers dat wel eens durft te doen. Het zijn wel knappe beschrijvingen met een verhalend perspectief waar één of meerdere moeilijke woorden worden geplaatst. Dat behoort inherent tot de stijl die Wieringa hier hanteert, want de roman borduurt op stukken die niet tot de belevenissenwereld behoren van de gemiddelde lezer. Of je zou net die ene ingeweken Nubiër moeten zijn die weet hoe hij een felucca moet bouwen. Of dat het grammaticaal allemaal honderd procent correct, is interessante lesstof voor een eerstejaars Germanist. Dat ben ik echter niet, dus lees ik met veel plezier over de potentiële literaire minkukels heen.

Welbeschouwd kan Joe Speedboot in twee delen worden gekapt. Dat weet ik omdat het boek in twee delen is gekapt. En dat nagenoeg in de helft! Een aanhanger van logische deductie zou zomaar kunnen denken dat dit doelbewust is… De eerste helft van het boek gaat vooral over de kwajongensstreken van Joe, Fransje en andere scholieren uit het dorp waar Fransje is opgegroeid. Deze helft bestaat uit verscheidene subplots die aan elkaar worden gehecht door de vertelsels van Fransje. Als auteur klaagt Wieringa  de kleinburgerlijkheid van Lomark aan, het dorpje waar alle personages leven.

Tenminste dat lijkt tenminste zo, want het bekrompen denken en eeuwenoude tradities worden in de verf gezet bij de volkse figuren van dit aan Duitsland grenzende dorpje. Deze status quo wordt doorbroken wanneer Joe Speedboot zijn intrede maakt en zo het immer rustige dorpje op stelten zet totdat hij ook hij een gewone inwoner is van het dorp, net zoals iedereen. Anderzijds vertelt Wieringa met veel liefde over de betrokkenheid van de dorpsfiguren in Lomark’s sociale gebeuren en voelt het dorpje aan als een echte gemeenschap. Wieringa slaat en zalft dus wanneer het gaat over populistisch gedachtengoed.

Door de chronologische opbouw van het boek waar de auteur van het ene subplot naar de andere springt, voelt het ritme soms nogal episodisch aan en sommige passages konden met moeite mijn interesse vasthouden. Dan denk ik in de eerste plaats vooral aan de bouw van een vliegtuigje wat later in het boek een belangrijke rol vertolkt.

De tweede helft van het boek gaat meer over de liefde, hoewel het in de laatste 150 pagina’s voornamelijk gaat over het leven van Fransje die nu als armworstelaar aan de bak komt, terwijl Joe zijn manager is. De intense manier waarop Wieringa beschrijft hoe Fransje tegen zijn opponenten vecht in een armworsteltoernooi in Luik is zo reëel dat het bijna een verslaggeving kan zijn van een sportjournalist op radio. Hier gooit Wieringa alle registers open en wordt alles een tikkeltje grootser: de absurditeit, de subplots, de beleving. Het is hier waar ik me echt in de wereld van Fransje en Joe waan.

Dat is wellicht ook toe te schrijven aan het leergeld dat ik heb betaald bij de eerste helft van dit boek om alle personages beter te leren kennen. De beloning daarvan uit zich in de tweede helft van Joe Speedboot, hoewel sommige personages in de achtergrond verdwijnen. Het is dan ook hier waar het boek zijn voornaamste kritieken krijgt. Hoewel er een oeverloos aanbod bestaat van lofzangen over deze roman, wordt het ook niet gespaard door critici die het boek verouderd vinden. Er is namelijk een personage dat liefkozend Papa Afrika wordt genoemd en laat dit net een Nubiër zijn die weet hoe hij een felucca moet bouwen.

Ook wordt Wieringa misogynie verweten omdat hij vrouwen afschildert als lustobject. Een vrouw omschrijven als eeuwige hoer is inderdaad vrouwonvriendelijk, maar de gelaagdheid van deze roman maakt dat dergelijke simpele stellingen vooral overkomen als een kritiek op zichzelf als criticus. Het manifesteert zich als een kritiek dat men de verscheidene lagen van dit boek niet kan onderscheiden of tenminste weigert om deze gelaagdheid te erkennen. Dus vind ik de kritiek begrijpelijk? Absoluut. Vind ik ze te rechtvaardigen? Nou, niet echt.

Joe Speedboot neemt de lezer mee naar het allerminst mondaine Lomark waar de lotgevallen van Joe en Fransje op meesterlijke wijze in woord worden gebracht door Tommy  Wieringa waarmee hij zich onder de grootsten der Nederlandstalige auteurs schaart. De episodische aanpak kan in met name de eerste helft werken als een rem, maar de vlotte vertelstijl is zo levendig waardoor ik uiteindelijk uitkeek naar de ontwikkeling van elk nieuw subplot. Lichtjes absurd, soms pijnlijk realistisch, maar altijd met veel liefde voor de personages en de lezer geschreven. Dit is een opgroeiverhaal, maar vooral ook een liefdesbrief aan de letteren.

De dertig mooiste wandelroutes van 2024 (deel drie)

België boven! Of toch tenminste in dit lijstje, want maar liefst zes van mijn wandelingen in deze top tien zijn van vaderlandse bodem. Dat heeft niet alleen te maken met de kwaliteit van de wandelingen - die zijn zonder meer goed te noemen - maar ook met de periode waarin ik deze wandelingen deed. Deze wandelingen dateren uit de eerste helft van 2024 en ik had dan de wandelmicrobe goed te pakken! De ene mooie wandeling werd opgevolgd door een nog mooiere wandeling. De Ardennen zijn naar goede gewoonte mijn meest geliefde regio om mooie wandelingen te maken in België, maar ook nabij de Frans-Belgische kust is het erg mooi wandelen. De allereerste plaats is echter weggelegd voor een wandeling in Australië. Dat mag geen verrassing heten, want maar liefst tien wandelingen van deze top dertig zijn afkomstig van down under, waaronder dus het mooiste exemplaar van 2024. 

10. Stationsstapper Hamoir - Barvaux (GR57)

Sombere periodes of niet, een mooie wandeling kan je maken op elk moment van het jaar. Dat bewijst deze wandeling, want in een ietwat triestige periode begin februari waar het landschap is bedolven onder een gapende leegte van groen en kreunt onder een dikke speklaag van modder weet deze wandeling me te betoveren. De GR57 volgt lange tijd de Ourthe en deze route bezoekt misschien wel de mooiste plekjes van de Ourthevallei. Diep verscholen grotten worden even later opgevolgd door krappe paadjes langs de Ourthe en onverwachte momenten zoals een wel erg pittoreske beekvallei bezorgen deze route een gouden randje. Het mooiste stuk van deze wandeling is toch wel een bloemenpad waar erg veel bloemen en planten groeien. Of dat vermoed ik tenminste, want in februari groeit er uiteraard bijna niks. Maar zelfs dan is dit een heerlijk pad om door te stappen. De enige domper bij dit wandelfeest is een brug die is weggespoeld bij de overstromingen in 2021. Daarom duurt deze wandeling langer dan voorzien. Bewust overigens, want deze wandeling is zo goed dat ik er met plezier acht kilometer aan heb toegevoegd en dat zegt toch wel heel veel over hoe goed deze wandeling is!  

Link: https://nl.wikiloc.com/routes-wandelen/stationsstapper-hamoir-barvaux-gr57-160112319

9. Trolltunga

Iconischer dan dit wordt een wandeling niet. Trolltunga wordt samen met andere legendarische dagwandelingen zoals de Tongariro Crossing genoemd als één van de mooiste wandelingen op deze planeet. En de Trolltunga is inderdaad iets heel bijzonder. Het adembenemende uitzicht over het fjord is één van die dingen die je absoluut moet gezien hebben. Het is echter wel heel toeristisch, dus dat betekent dat ik een portie geduld moet uitoefenen wanneer ik op gevoelige plaat word vastgelegd bij dit uitzicht. Maar de weg er naartoe is de échte reden waarom je deze wandeling doet. Een landschap van gletsjermeertjes, sneeuw, ijs, rotsterrassen, alpijnse vegetatie en bossen vergezellen mij waarbij talloze uitkijkpunten over het fjord me tientallen keren doen stoppen. Het begin is overigens een goede fitnessoefening, want bij de eerste vier kilometer gaat het wel heel erg steil omhoog. Tussen de zweetbuien en uitrustbeurten door kan ik het bosrijke gebied bij het begin rustig in me opnemen en daarom vind ik dit misschien wel het mooiste stuk van deze wandeling. De reden waarom deze route niet nog hoger scoort, is toch wel omdat het op den duur toch wel erg veel van hetzelfde is.  

Link: https://nl.wikiloc.com/routes-wandelen/trolltunga-181744742

8. Roy's Peak (Wanaka)

Nieuw-Zeeland kent sinds het begin van dit millennium een gigantische hausse in toerisme en dat heeft het in niet geringe mate te danken aan de populariteit van Lord of the Rings filmtrilogie. De locaties van deze films spreken tot de verbeelding en alle scènes zijn opgenomen in Nieuw-Zeeland. Enkele van de mooiste locaties in LotR zijn opgenomen in de buurt van Wanaka en als je dan een piek kan beklimmen die een fantastisch 360 graden panorama biedt over deze omgeving dan weet je dat je met iets uniek te maken hebt. De wandeling naar de top en terug is overigens weinig bijzonder: over een goed onderhouden weg zigzagt het pad naar boven in een omgeving die eerder kaal oogt. Gaandeweg worden de vergezichten steeds spectaculairder met als opus magnum toch wel de top waar ik de mooiste panorama's zie die ik ooit op mijn netvlies heb mogen ontvangen. Samen met de ryolietbergen van Landmannalaugar is dit het mooiste decor dat ik ooit heb mogen ervaren. En ja, als je dan 1300 meter omhoog moet stappen over een eerder monotoon parcours is dat een kleine prijs om te betalen. Je wil overigens wel een beetje zon wanneer je aan de top bent, want met een bewolkte hemel gaat de charme van deze omgeving helaas grotendeels verloren. 

Link: https://nl.wikiloc.com/routes-wandelen/roys-peak-wanaka-157559173

7. Stationsstapper van Aywaille naar Spa (GR15) in de sneeuw

Wanneer het een beetje sneeuwt heeft wandelend Vlaanderen de neiging om - liefst totaal onvoorbereid - de Hoge Venen bijna letterlijk plat te lopen, terwijl er zoveel andere mooie plaatsen zijn om rustig door de sneeuw te wandelen. Het summum hiervan is misschien toch wel deze stationsstapper tussen Aywaille en Spa met de Ninglinspo als kroonjuweel. De Ninglinspo staat - onterecht - geboekstaafd als de enige bergrivier van België omdat het over een tweetal kilometer zo'n 250 meter naar beneden dendert in de meest kronkelige bochtjes die je kan bedenken. Normaal gezien wordt deze plek overrompeld door wandelaars, maar in de sneeuw zijn het slecht enkele durfals die geen schrik hebben om onderuit te gaan in de sneeuw. En onder een wit sneeuwtapijt is deze plek misschien net dat tikkeltje mysterieuzer dan anders. Serener sowieso door het acute gebrek aan mensen. Maar toch geniet ik stiekem meer van het eindstuk in Spa waarbij ik het beekje Géronstère volg en het sneeuwlandschap is hier net dat tikkeltje fraaier in mijn ogen. De hoge notering van deze wandeling heeft het dus in grote mate te danken aan het sneeuwlandschap, maar ook anders is deze wandeling een echte aanrader.  

Link: https://nl.wikiloc.com/routes-wandelen/stationsstapper-van-aywaille-naar-spa-gr15-in-de-sneeuw-158680299

6. Baraque Michel – Eupen

Het leuke van wandelen is toch om mooie, nieuwe plekjes te ontdekken en daar krijg ik volop de kans toe bij deze wandeling die wordt ingericht door Landschap VZW. Dit is een natuurorganisatie die allerlei uitstapjes regelt waaronder de Grote Oversteek, een reeks van wandelingen tussen 7 en 34 kilometer in de Hoge Venen. Ik ben al regelmatig in de Hoge Venen geweest, maar uiteraard ken ik niet alle paden. Dat wordt snel duidelijk bij deze wandeling waar de meeste paden onontgonnen wandelterrein zijn voor mij. En dan is het een ontembaar genoegen om nieuwe locaties te verkennen zoals de wilde natuur die zich bevindt bij het beekje Helle en het bos van Herzogenhügel. Hier stuit ik op drassig laagveengebied en een vlonderpad dat me naar de mooiste stukjes van de Helle brengt. Enkel dit stuk benoemen als het mooiste gedeelte van deze wandeling is andere locaties onrecht aandoen, want ook die zijn vaak van een onovertroffen schoonheid. Vergezichten, beekjes met dito beekvalleien, bergpaadjes, brede dreven in het bos, er is zoveel te zien en te doen op deze wandeling zodat het schier onmogelijk is om alles te benoemen. Een erg diverse wandeling dus en dat is ook de reden waarom deze route zo hoog scoort bij mij.   

Link: https://nl.wikiloc.com/routes-wandelen/baraque-michel-eupen-171550329

5. Stationsstapper De Panne - Nieuwpoort via GR5A

In Ierland heb ik ooit eens elf kilometer aan een stuk op strand gewandeld. Lekker ontspannend, maar eigenlijk is dat best wel saai want zo heel veel diversiteit is er niet te beleven op zo'n strand. Je hebt uiteraard de zee, maar het mulle zand maakt stappen lastig, de wind waait weelderig, zandkorrels vullen de schoenen en een oneindig ogend strand lijkt steeds verder te dijen. Dat het weldegelijk anders kan, bewijst dit parcours dat behoort tot de mooiste duinenlandschappen van België en misschien wel Europa. De duinen in de buurt van De Panne zijn namelijk gezegend met fraaie flora zoals duinvegetatie, bosbloemen zoals boshyacinten en graslanden gevuld met zeldzame planten. Toch zijn het de duinen - en in het bijzonder de duinpannen - die deze wandeling kleuren. Tussen De Panne en Nieuwpoort ga ik van het ene mooie duingebied naar het andere en - in tegenstelling tot in Ierland - krijgt saaiheid hier geen enkele kans. Integendeel, als je door alle Vlaamse verkavelingsdrang kijkt, ontdek je één van de meest diverse en pure kustgebieden van West-Europa.   

Link: https://nl.wikiloc.com/routes-wandelen/stationsstapper-de-panne-nieuwpoort-via-gr5a-168192885

4. De epiek van de Ardennen rondom Stavelot

Trailruns zijn eigenlijk ook een goede inspiratiebron voor wandelingen. Op de website van Extratrail vind ik deze zwarte route van ongeveer veertig kilometer die de omgeving van Stavelot verkent en wat ben ik toch weer een heleboel prachtige dingen tegengekomen op dit traject. Enkele dingen kende ik al zoals de naar Belgische begrippen vrij stevige klim in de buurt van Coo wat plaatselijk is omgedoopt tot vertical track en dat klopt toch wel. Het uitzicht dat me met een beetje zinsverbijstering in Canada doet wanen, maakt het er alleen maar mooier op. Maar het zijn toch wel de onbekende paadjes die warme herinneringen oproepen bij deze wandeling. Bij het verborgen bergbeekje Le Majiru loopt er een singletrack paadje dat sportiviteit combineert met natuurpracht. Ook een verborgen beekvallei met een vrij drassig paadje baadt in natuurschoon en het mooie is dat ik hier helemaal alleen ben omdat het zo verstopt is. Alleen, maar nooit eenzaam is eigenlijk een slagzin die geldt voor de gehele wandeling waar ik dikwijls alleen dwaal over enkele van Belgiës mooiste wandelpaden. Veertig kilometer lang en nagenoeg geen minpunten, dat gebeurt niet vaak! 

Link: https://nl.wikiloc.com/routes-wandelen/de-epiek-van-de-ardennen-rondom-stavelot-169246798

3. Discovering the Enchanting Rain-soaked Trails of the Blue Mountains

De Belgische hegemonie wordt even onderbroken voor een Australisch uitstapje en wat voor één! De Blue Mountains hebben hun naam te danken aan de vele eucalyptusbomen in dit tijdelijke regenwoud die een blauwe waas uitscheiden wanneer het warm is. Bij mijn bezoekje heeft dit gebergte echter een identiteitscrisis en gaan ze als Grey Mountains door het leven omdat het zo bewolkt is en hard regent. En wat ben ik daar toch blij om! Het geeft de Blue Mountains een mystieke atmosfeer die de stilte omarmt aangezien er geen andere wandelaars op pad zijn. Een mist dringt door het bos, druppels sijpelen van de bladeren, plassen reflecteren het bladerdak van de bomen, kleine waterlopen ontstaan langs de rotsen: het lijkt alsof een klein sprookje ontwaakt voor mijn ogen. Indrukwekkende vergezichten zijn er niet en ik begrijp dat meeste wandelaars liever een stralend zonnetje hebben met een blauwe hemel, maar geloof me als ik zeg dat de natuur misschien nog mooier is als je melancholie toelaat in je belevenissenwereld.  

Link: https://nl.wikiloc.com/routes-wandelen/turpentine-tree-vanaf-katoomba-186977845

2. Het allerbeste van de Hoge Venen in één wandeling: van Signal de Botrange naar Spa

Hoeveel hoogtepunten tellen de Hoge Venen? Letterlijk een heleboel, want al de hoogste toppen in België bevinden zich in deze regio. Figuurlijk ook een hele hoop en veel daarvan zijn te vinden op deze zelf ontworpen route. Met bijna 43 kilometer is het een echte mammoetstapper geworden, maar de wandelaar krijgt er dan ook bijzonder veel voor terug. Na amper twee kilometer ploeter ik langs boomwortels naast een wild stromende beek die nog niet zo lang geleden buiten haar oevers is getreden, een uur later zie ik de mooiste waterval van België (die van Bayehon) en opnieuw een uur later bevind ik me in een regelrechte canyon waar ik het spektakel van deze kloof alleen voor mij heb. En dan heb ik slechts vijftien kilometer gedaan! Daarna volgen er nog andere mooie stukken - zoals de veel te drukke Höeghne - elkaar in sneltempo op waardoor de dichtheid aan natuurmonumenten ongeëvenaard is voor een Belgische wandeling. Wel zit er een wat saaier stuk in bij een RAVeL-weg die lang rechtdoor gaat, maar dat wordt daarna ruimschoots gecompenseerd door een waarlijk prachtig vlonderpad bij de venen van Malchamps om vervolgens af te sluiten bij de Géronstère die ik vijf maanden na mijn eerste passage nu sneeuwvrij is. 

Link:https://nl.wikiloc.com/routes-wandelen/het-allerbeste-van-de-hoge-venen-in-een-wandeling-van-signal-de-botrange-naar-spa-170434201

1. King’s Canyon: A Symphony of Light and Stone

Woestijnen zijn zelden een decor voor prachtige wandelingen, maar de Rim Walk in King's Canyon bewijst dat het ook anders kan. Deze kloof in het midden van de Australische Outback onderscheidt zich door talloze facetten. Zaken zoals hemelse vergezichten, wellustig gevormde kliffen en avontuurlijke paadjes tref je wel meer aan in woestijnkloven. Wat deze wandeling anders doet, is een groene oase die als een levensader door deze kloof stroomt. Een totaal onverwachte oase van groene bomen, kabbelende beek en idyllische plas die omringd is door rotswanden wordt toepasselijk de Garden of Eden genoemd. Het groen van deze kleurrijke vegetatie staat in schril contrast met het toch ook wel aantrekkelijke rood van de rotsen. Wanneer ik 's ochtends aan deze wandeling begin en een verlegen ochtendzon haar rode, zachte gloed uitademt op de al even rode rotsen krijg ik een scharlaken spektakel te zien dat ik nog nooit eerder heb mogen aanschouwen. Het is echt een symfonie van licht en rots zoals ik deze wandeling heb gedoopt. Wanneer de zon inmiddels hoog aan de hemel staat, is het surrealistische rotslandschap dat doet denken aan honinggraten en bijenkorven de ster van deze wandeling. Die is met slechts zeven kilometer vrij kort, maar wel één van de mooiste die ik ooit heb gedaan!           

Link: https://nl.wikiloc.com/routes-wandelen/petermann-188454322

In 2024 heb ik geen trekkings gedaan, maar daartegenover staat dat ik enkele van mijn mooiste dagwandelingen tot dusver heb gedaan. Of het nu Nieuw-Zeeland, Noorwegen of Australië is, in alle landen heb ik genoten van het licht, natuur en wildlife dat daar te vinden is. Dan maak ik onmiddellijk voor mezelf de bedenking dat de beleving van zo'n wandeling erg subjectief is. Want wat is nu mooier: het rood van een woestijn of een  grijs gletsjermeer dat omringd is door blauwe fjorden? Zoveel hangt af van andere factoren dat het eigenlijk onzinnig is om zo'n lijstje te maken. Toch bestaat er het menselijk streven om alles in getallen te gieten en ook ik kan dit niet onderdrukken. Of een wandeling nu op plek twee, vijf of zeven staat, maakt eigenlijk weinig uit. Van elke route die hier staat vermeld, heb ik oprecht genoten. Met zes noteringen doet ons kleine landje het overigens best goed bij mij terwijl ik toch wel al veel wandelingen heb gemaakt in Vlaanderen en Wallonië. Het toont aan dat er nog veel te ontdekken valt in het land van Rubens en Sax en dat is maar goed ook!    

De dertig mooiste wandelroutes van 2024 (deel twee)

Het internationaal wandelfeestje gaat onverminderd voort in het tweede deel van dit lijstje want opnieuw passeren wandelingen uit Australië, Nieuw-Zeeland, Noorwegen en Duitsland de revue. Tussen al dit internationaal geweld bewijzen ook twee Vlaamse wandelingen dat het mooi wandelen is in ons Vlaanderenlandje. Tenminste wanneer het niet verzopen is onder een regenvloed zoals dat elke winter het geval is. Niet toevallig zijn dit twee wandelingen uit Limburg dat ik al eens eerder de mooiste wandelprovincie van Vlaanderen noemde. Dit is dus nog maar eens het (persoonlijke) bewijs. Je moet dus echt niet de halve aardbol afreizen om mooie wandelingen te doen, hoewel ironisch genoeg de meerderheid van de wandelingen in dit lijstje dit wel vereisen als je ze ooit wil wandelen.  

20. Mount Amos at Wineglass Bay

Reisbegeleider Maarten kijkt me nogal twijfelachtig aan wanneer ik zeg dat ik graag deze wandeling wil doen op mijn Australiëreis. Niemand anders uit het reisgezelschap wil deze wandeling doen wegens te moeilijk, maar zoiets is voor mij net een extra reden om deze wandeling te doen. T3 qua zwaarte zegt het kaartje van Komoot en na mijn beproevingen in Pakistan is zoiets kinderspel. En dus ga ik alleen aan de slag op deze wandeling die me aan de top van Mount Amos brengt. Dit is een berg die boven alles en iedereen uittorent aan Wineglass Bay in Tasmanië en vooral het magistrale uitzicht is de reden om naar de top te klimmen. Dat mag je soms vrij letterlijk interpreteren, want de steile granieten rotsen vergen soms toch wat klauterwerk met handen en voeten. Onderweg krijg ik echter een fabelachtig theater zien van rotsen in de meest vreemde vormen. Wanneer ik uiteindelijk de top bereik met inderdaad een ongeëvenaard uitzicht lijkt dat bijna bijkomstig te zijn. Het dalen is door de steile hellingsgraad en de gladde rotsen soms wat gevaarlijk, net zoals die ene giftige slang die ging lopen - niet letterlijk - wanneer ik naar beneden kom gedonderd. Ik kom echter gelukkig zonder kleerscheuren naar beneden, opnieuw niet letterlijk want bij het glijden naar beneden op een rots heb ik mijn broek gescheurd. Wel dus letterlijk.     

Link: https://nl.wikiloc.com/routes-wandelen/wineglass-bay-carpark-186980476

19. Hike to Kjeasen's farm

Wanneer is een wandeling een wandeling? Niet dat ik de filosofische tour wil opgaan, maar soms heeft deze wandeling - en dan gebruik ik deze term losjes - nog maar weinig met wandelen te maken. Deze wandeling in Noorwegen is beroemd omwille van opnieuw een mooi uitzicht bij de boerderij van Kjaesen die uitkijkt over een fjord. Dan moet er wel eerst naar boven worden geklommen en dat neemt soms via ferrata-achtige proporties aan. Bij de oever van het fjord is het al opletten geblazen met gladde stapstenen en een beek waar het water uit de loop stroomt omdat het zo hard heeft geregend. Vervolgens gaat het bijzonder steil omhoog en dien ik een waterval te doorkruisen waar het water wel erg gretig valt. Zigzaggende singletrack paadjes dreigen soms te verdwijnen in het bos om dan op wonderbaarlijk wijze opnieuw te verschijnen achter een rots of boom die de weg belemmert. Een erg avontuurlijke wandeling dus en dat is ook de reden waarom ze op plaats negentien staat genoteerd. Maar volgende keer toch graag wat minder water! 

Link: https://nl.wikiloc.com/routes-wandelen/hike-to-kjeasens-farm-181746081

18. Hike through Sydney Harbour NP in Manly

Sydney is een grootstad met 5,5 miljoen inwoners, maar er zijn verrassend genoeg ook een heleboel natuurreservaten in deze stad. En dan bedoel ik niet aan de rand van de grootstad, maar in het kloppend hart van Australiës grootste stad. Sydney Harbour National Park bevindt zich in Manly wat een erg populaire plek is om te zonnebaden aan het strand. Deze wandeling heeft ongeveer dezelfde kenmerken als de kustwandeling van Bondi Beach naar Clovelly Beach die in het vorige lijstje figureert, maar hier is de natuur nog prominenter aanwezig. De kliffen zijn wat wilder, er is een deftig portie cultuur (met een duister verleden) dankzij gevechtsbatterijen en opvangplaatsen voor migranten, maar het is de natuur in de vorm van bush coast dat deze wandeling pigmenteert. Mijn mond staat helemaal open van verbazing wanneer ik een soort van verborgen strand ontdek op deze drukke plek en verder wandel ik ook langs mooie uitzichtpunten en kleine parkjes. Dit is gewoon al het moois van Sydney in het klein! En dan te bedenken dat ik deze wandeling maar eerder toevallig op Wikiloc ontdekte. 

Link: https://nl.wikiloc.com/routes-wandelen/manly-manly-beach-shelly-beach-watsons-bay-186794700 en https://nl.wikiloc.com/routes-wandelen/watsons-bay-collins-flat-beach-manly-186796646

17. LAW De Wijers - Noordoostelijke lus via De Teut, Hengelhoef en Tenhaagdoornheide

Dit jaar heb ik geen trekkings gedaan, maar wel etappes van langeafstandswandelingen zoals de GR5A Kustroute en National Park Trail van NP Hoge Kempen. Een veel minder bekende trekking is die van De Wijers die langs duizenden voormalige turfputten gaat in Limburg die nu dienst doen als vijvers. Deze etappe is wellicht de mooiste van deze langeafstandswandeling die je in vier etappes kan afwerken. Met name de heidegebieden zijn een plezier om in te wandelen, zelfs in de winterse periode bij het begin van 2024. De struiken die zijn omgeven door zandduinen blijven in elk seizoen een onverklaarbare aantrekkingskracht op mij uitoefenen. Op deze route zitten er ook een originele passage in de vorm van een vlonderpad dat over het water zweeft. De stukken door bos zorgen voor wat afwisseling, al is er wel een puntje van kritiek op de toch wel aanwezige betonwegen onderweg. Maar niettemin blijft dit een heerlijke wandeling, maar weliswaar geen perfecte. 

Link: https://nl.wikiloc.com/routes-wandelen/law-de-wijers-noordoostelijke-lus-via-de-teut-hengelhoef-en-tenhaagdoornheide-161374676

16. Römerpfad (Trier)

Youtube als wandelencyclopedie, het is niet meteen de eerste bron die ik gebruik om wandelinspiratie op te doen, maar bij deze wandeling heb ik dat wel zo gedaan. In de zomer heb ik namelijk een vakantiterip naar Trier ondernomen en op een Youtubefilmpje werd het Römerpfad hartelijk aanbevolen als iets wat je zeker moet gedaan hebben. En wat ben ik blij dat ik deze raad heb opgevolgd, want het is inderdaad een fantastische wandeling geworden! Dat heeft het in grote mate te danken aan de dualiteit tussen natuur en cultuur. De Eifel is sowieso een mooie regio om in te wandelen, maar nu wordt dit opgesmukt met enkele indrukwekkende grotten en mooie uitkijkpunten. Er zit ook een grote portie cultuur verweven in deze route, want de wandeling is namelijk vernoemd naar de Romeinen die hier tweeduizend jaar geleden verbleven. Overblijfselen zoals een Romeinse muur en een voormalige mijn doen herinneren aan lang vervlogen tijden. Maar het is toch wel de lichtjes avontuurlijke beekvallei op het einde dat voor de meeste wandelbelevenissen zorgt. Eigenlijk is het pad gesloten omdat het is overspoeld met omvergevallen bomen, maar met een beetje souplesse mag dat voor de zichzelf respecterende wandelaar geen probleem zijn. 

Link: https://nl.wikiloc.com/routes-wandelen/romerpfad-trier-181098953

15. Grand Canyon and Pinnacle (Grampians NP)

Wist je dat de Grand Canyon niet enkel in de Verenigde Staten ligt, maar ook in Australië hebben ze er ééntje. Wel in miniformaat, want dit moet volgens mij de kleinste Grand Canyon ter wereld zijn. Deze kloof is amper één kilometer lang en waterloop die men een beek pleegt te noemen, dendert vrolijk langs de rotsen naar beneden. Over al deze rotsen en keien loopt een pad waar geen centimeter egaal is tenzij een ijzeren trap ter hulp schiet. Wat deze kloof ontbeert aan grootsheid, compenseert het ruim door zijn pracht en wat mij betreft mag het zich zeker Grand noemen. De weg naar boven bij Pinnacle, de toepasselijke naam voor het uitkijkpunt bovenaan, is wat minder spectaculair, maar de rotsformaties blijven me fascineren door hun grillige vormen. Helemaal bovenaan is er inderdaad een mooi uitkijkpunt, maar de échte reden om deze wandeling te doen, is toch wel de weg naar de top en terug, inclusief de kleine Grand Canyon. Ik heb in Australië ettelijke zandstenen gebergtes gezien, maar de Grampians is toch wel mijn favoriet.  

Link: https://nl.wikiloc.com/routes-wandelen/bridal-veil-falls-en-pinnacle-vanaf-halls-gap-187672482

14. Abel Tasman NP: Awaroa Beach - Tonga Quarry

Wie droomt er niet van goudgele stranden? Nou, ondergetekende dus. Zet mij in de bergen en ik ben de gelukkigste mens ter wereld, maar van stranden - in gelijk welke kleur - word ik niet meteen blij. Ik ben nu eenmaal geen zonneklopper en ronddwalen op een strand zegt me weinig. Maar de stranden in Abel Tasman NP in Nieuw-Zeeland voelen toch wel aan als een klein stukje paradijs op aarde met oerbossen, enkele steile beklimmingen en uiteraard de beroemde goudgele stranden in de vele baaien. Eigenlijk wilde ik een veel langere wandeling doen dan deze, maar door het spel van eb en vloed was dat helaas niet mogelijk. Deze route is dus een stuk korter dan ik eigenlijk beoogde, maar dat betekent dat ik wat extra kan rusten op het paradijselijke strand. Zwemmen lukt trouwens ook prima, al is het water met een graad of zeventien behoorlijk koud tijdens mijn verkleumende zwempartij. 

Link: https://nl.wikiloc.com/routes-wandelen/abel-tasman-np-awaroa-beach-tonga-quarry-157179285

13. Alpine Nature Walk near St-James car park

Eigenlijk is dit een verschrikkelijk kort intermezzo waar we twintig minuten stoppen om even de benen te strekken op een pendeldag in mijn reis door Nieuw-Zeeland. Maar soms is de natuur van zo'n betoverende schoonheid dat je niet anders kan dan verliefd worden op een plek. En dat is hier zeker het geval. Het is de alpijnse vegetatie die de plooien van mijn mondhoeken doet bewegen opeen onnatuurlijke manier. Niet zomaar bewegen, maar wel een glimlach waarvan niets vermoedende zielen kunnen denken dat ik een overdosis lachgas heb gesnoven. Vooral de (baard)mossen bezorgen deze wandeling een mystiek tintje wat nog extra wordt vergroot met een fraaie plas die zich hier bevindt. Ik wil meteen de 66 kilometer lange  St James Waywalk doen, maar daar heb ik helaas de tijd niet voor. Als ik een reden nodig heb om Nieuw-Zeeland opnieuw te bezoeken, moet ik dus niet verder zoeken dan hier. Zo mooi is het hier en nog mooier!  

Link: https://nl.wikiloc.com/routes-wandelen/alpine-nature-walk-near-st-james-car-park-157414851

12. Key Summit Track (Routeburn Track) via The Divide

Nieuw-Zeeland is een erg mooi land met veel mooie regio's, maar toch is er één regio die er voor mij bovenuit torent en dat is toch wel Fjordland NP waar de mystieke Milford Sound zich bevindt. Op de terugweg stoppen we om een wandeling te doen naar de Key Summit Track wat deel uitmaakt van de Routburn Track, één van de negen great walks die het land rijk is. In deze omgeving wil je geen stralend zonnetje met een open, blauwe hemel, maar wel een wolkenpak dat de alpijnse omgeving net niet knuffelt en een miezerregentje dat het water van de vele regenvalletjes en bergmeertjes hier voedt. Dit voelt bijna aan als een bedevaartsoord voor natuurliefhebbers die als pelgrims door het alpijnse landschap stappen waar de sereniteit gevoelens oproept van een heiligdom. Of hoe moet ik anders de rotsen en bomen die begroeid zijn met baardmos beschrijven? Op deze wandeling sta ik een beetje onder tijdsdruk wat ervoor zorgt dat ik een nabijgelegen meertje niet kan bezoeken. Jammer, want dit smaakt naar meer. En dan bedoel ik niet het water. 

Link: https://nl.wikiloc.com/routes-wandelen/key-summit-track-routeburn-track-via-the-divide-157731574

11. National Park Hoge Kempen Trail – Etappe 2: Pietersheim (Lanaken) - Terhills (Maasmechelen)

Etappe twee heet de koninginnenetappe te zijn van de National Park Trail en dat kan ik op deze prachtige lentewandeling zeker bevestigen. De bossen van Pietersheim zijn leuk om even te verblijven, maar de statige dreven vind ik eerlijk gezegd toch wat gewoontjes. Misschien komt het omdat ik hier al eerder ben geweest en toen had ik net dezelfde mening. Na het eerste uur wordt het echter mooier met mooie vlonderpaden en natuurpaden waar de ontluikende flora zich van haar mooiste kant laat zien. Het magnum opus onderweg is toch wel de Mechelse Heide dat zich bevindt op het Kempens Plateau. De schuif met superlatieven kan opengetrokken worden, want alles is net dat tikkeltje mooier dan wat ik eerder op mijn pad aantref: de uitzichten, heide, struiken en plassen. De plassen zijn door de mens aangelegd, maar dat maakt het daarom niet minder mooi. Vooral het geel van bremstruiken zorgt voor een mooi kleurenspektakel langs de zanderige paadjes. De grote plas van Terhills is een mooie afsluiter en meer heb je niet nodig om deze route uit te roepen tot één van de mooiste wandelingen in Vlaanderen.  

Link: https://nl.wikiloc.com/routes-wandelen/national-park-hoge-kempen-trail-etappe-2-pietersheim-lanaken-terhills-maasmechelen-169803360

De dertig mooiste wandelroutes van 2024 (deel één)

Hoewel het nog maar begin december is, kan ik al beginnen met het opmaken van mijn jaarlijkse lijstjes van meest genietbare wandelingen die ik het afgelopen jaar heb gedaan. Ook in 2024 heeft de wandelmicrobe me gebeten en dan vooral in de eerste helft waar ik erg knappe routes heb gedaan. De tweede helft van 2024 staat meer in het teken van vakanties zoals Noorwegen en Australië, hoewel er ook in eigen land mooie dingen te zien zijn. Dit is mijn top dertig van mooiste wandelingen met als enige constante dat geen enkele wandeling aanvoelt als een andere wandeling. 

30. Heiligenberg (Heidelberg) 

In het verlengde weekend van vijftien augustus ben ik vier dagen in de streek van Rijn-Neckar en Moezel waar ik onder andere in Trier en Heidelberg ben geweest. Heidelberg wordt door de Duitsers beschouwd als één van de meest typische Duitse steden wat eigenlijk zoveel betekent als één van Duitslands mooiste steden. En wat mij betreft hebben ze zeker gelijk. Deze wandeling is eigenlijk een combinatie van een stadswandeling en een wandeling door het natuurschoon dat Heidelberg omgeeft. Hierbij springen enkele bezienswaardigheden in het oog zoals een voormalig klooster waar nog enkel de ruïne van overblijft en een amfitheater. Die bevinden zich overigens in de heuvelachtige bossen die zich rond de rivier Neckar bevinden. Deze route scoort dus hoog op cultureel vlak, passeert langs de mooiste Duitse stad, heeft een hoog natuurgehalte en kent een vleugje sportiviteit dankzij enkele mooie singletrack paden. Meer moet dat niet zijn om plek dertig op deze lijst te veroveren. 

Link: https://nl.wikiloc.com/routes-wandelen/heiligenberg-heidelberg-181251759  

29. Waterfall Gully and Mount Lofty hike 

Op dag veertien tijdens mijn Australiëreis heb ik met Adelaide al de vierde grote stad in Australië bezocht na eerder te zijn geweest in Sydney, Melbourne en Hobart. Hoewel ik cultuur een groot hart toedraag, voel ik me toch een tikkeltje gelukkiger in de natuur. In Adelaide bevindt die zich op een tiental kilometer van het stadscentrum in de vorm van Mount Lofty. Om tot daar te geraken, moet ik een hele queeste afleggen, maar dan word ik wel beloond met een bijzondere wandeling. Want bijzonder mag je de omgeving van Mount Lofty wel noemen en zeker het pad naar Waterfall Gully. In de nabijheid hiervan bevindt zich een moeras en dat is toch wel vrij bijzonder in het droge Australië. De mooi aangelegde paden maken de route extra keurig en de symbiose van water en bos maakt het landschap zonder meer attractief. De weg naar boven is eerder een oefening in sportiviteit dan schoonheid met enkele twijfelachtige, steile rotspaadjes die later overgaan in brede grindwegen. Het uitzicht op Mount Lofty valt een beetje tegen door het vele aanwezige groen dat de horizon verspert, maar als totaalplaatje is deze route aan te bevelen voor iedere wandelliefhebber. 

Link: https://nl.wikiloc.com/routes-wandelen/second-falls-en-first-falls-vanaf-cleland-187856883

28. Sydney Coastal Walk: Bondi Beach - Clovelly Beach 

Hoewel ik dus best wel veel steden bezoek op mijn reis door Australië, is er toch wel veel natuur te zien in zelfs de grote miljoenensteden zoals Sydney. Eéntje daarvan wordt eveneens aangeraden in mijn ANWB reisgids en gaat van Bondi Beach naar Clovelly Beach. In het begin krab ik eens duchtig achter mijn oren want de reden waarom deze wandeling zo populair is, ontgaat mij volledig. Ik zie enkel een groot strand waarop honderden badgasten rondlopen. Maar langzaam ontvouwt er zich een schouwspel van mooie zandstenen formaties en rotskliffen en dan begin ik te beseffen waarom deze route zo populair is. Moeder natuur wordt soms wel een handje geholpen door de aanleg van een werkelijk prachtige begraafplaats en mooie plankenpaden. Er is ook een klein beetje bush aanwezig waar ik kan door gaan. Hoewel dit een kustwandeling is, gaat het ook verrassend vaak omhoog en omlaag waardoor dit toch wel een wandeling is die zwaarder is dan je denkt. Voeg er nog enkele fraaie baaien en vergezichten aan toe en je beschikt dan over een vrij divers menu op een route van slechts zes kilometer. 

Link: https://nl.wikiloc.com/routes-wandelen/north-bondi-bondi-beach-tamarama-beach-bronte-beach-clovelly-186703790 

27. Tower Hill Nature Reserve 

Eén van de redenen om naar Australië te gaan, is toch wel om het lokale wildlife te spotten en er zijn weinig plekken in Australië die meer geschikt zijn dan dit natuurreservaat dat wordt beheerd door Aboriginals. In een vulkaanachtig gebied tref ik heuvels, kratermeren en een moeras aan wat het natuurgehalte gevoelig opschroeft. Met name de wandeling over een vlonderpad langs het moeras is een voltreffer qua natuurpracht. Toch schuilt de echte kracht van deze wandeling in de aanwezigheid van lokale wildlife. Kangoeroes, wallaby's en diverse slangen vind je hier volop. Bij de eerste twee ben ik blij om ze te zien, bij die laatste minder. Hoewel het in Australië wemelt van de slangen, kan er relatief weinig gebeuren zolang je op de geëffende paden blijft. Maar de reden om naar Tower Hill te komen zijn toch wel de koala's die je hier ziet. Eén van die beestjes zie ik trouwens van een boom naar beneden komen om vervolgens te spurten naar een andere boom. En op dergelijke momenten kan ik een glimlach niet onderdrukken. 

Link: https://nl.wikiloc.com/routes-wandelen/tower-hill-187666729

26. Kuranda: A Walk Beyond Expectations 

Opnieuw een wandeling die ik heb gemaakt tijdens mijn reis door Australië en zonder enige twijfel de grootste verrassing van deze reis en misschien zelf het gehele jaar. In Cairns heb ik pas op het allerlaatste moment een excursie naar Kuranda geboekt wat toch wel vrij toeristisch is. Ik probeer meestal grote massa's te vermijden en daarom doe ik liever een korte wandeling die ik ter plekke heb gevonden via Wikiloc. De wandeling leidt me door het regenwoud waar ik stuit op fraaie beekjes en kleine watervalletjes. Kuranda is druk bezocht, maar hier kom ik echt niemand tegen. Het verschil kan niet groter zijn! In het tropische Kuranda wordt het vrij warm en dan ben ik gelukkig als ik in de tweede helft van deze korte wandeling langs het frisser aanvoelende Barron River stap. Het architectonisch pareltje dat Kuranda Station heet, is een mooie afsluiter voor deze wandeling. 

Link: https://nl.wikiloc.com/routes-wandelen/kuranda-189344293

25. Helgedalsreset: A Morning in the Wilderness 

Niet alleen in Australië is het leuk wandelen, maar ook in Noorwegen heb ik een heleboel wandelplezier beleefd. De meest atypische wandeling in Noorwegen is toch wel deze valleiwandeling door Helgedalsreset. Waar ik in meestal Noorwegen langs fjorden en bergen stap, is dat bij deze wandeling toch helemaal anders. De bijna alpijnse vegetatie die ik hier aantref, schittert in het groen en staat in schril contrast met de rotsen en het ijs dat ik op mijn eerdere wandelingen in Noorwegen heb gezien. Atypisch dus, maar daarom niet minder mooi. Integendeel, ik kan echt genieten om door deze wildernis te stappen. Zoals altijd is er wel water voorzien en deze keer wandelen we langs een rivier die door deze vallei kronkelt. Qua valleilandschappen is dit wellicht het mooiste wat ik dit jaar heb gezeien en dat is toch wel een mooi compliment. Het laat zich raden dat dit een populair wandelgebied is en het is gemakkelijk te zien waarom.  

Link: https://nl.wikiloc.com/routes-wandelen/bjork-177076846

24. Kaikoura Peninsula Walk alongside cliffs and including Kaikoura Lookout 

Ook Nieuw-Zeeland mag niet in dit lijstje ontbreken en Kaikoura tekent present voor één van de mooiste klifgebieden waar ik al ben geweest. Dit gebied is populair omdat er veel walvissen én dolfijnen te vinden zijn, maar hier zijn ook een heleboel pelsrobben die er verblijven. Dat is de voornaamste reden om deze klifwandeling te doen, maar ik ben toch wel een beetje teleurgesteld dat ik slechts een enkeling van deze robben zie. Ook de kleine Hectordolfijnen zie ik jammer genoeg niet. Wat ik wel zie, zijn spectaculaire kliffen en als wandelaar heb je de keuze om boven, onder of beide te lopen. De mooiste vergezichten bevinden zich boven en ik ben voornamelijk daar gebleven. Er zijn ook enkele mooie uitkijkpunten die de grote baai overschouwen. Wanneer ik meer landinwaarts ga, pik ik ook een stukje bos en weide mee en helaas ook wel wat verhard wegdek. Maar het zijn toch de spectaculaire kliffen die me doen mijmeren bij deze route. 

Link: https://nl.wikiloc.com/routes-wandelen/kaikoura-peninsula-walk-alongside-cliffs-and-including-kaikoura-lookout-157336606

23. Minett Trail: Dudelange - Rumelange Gare 

Het internationaal feestje gaat vrolijk verder met de koninginnenetappe van de Minett Trail. Dit is een nieuw ontworpen langeafstandswandeling ter ere van Esch-sur-Alzette dat in 2022 Europese culturele hoofdstad was. Deze nieuw aangelegde trail moest de natuurliefhebbers aanspreken en bij deze etappe hebben ze dat zeker gedaan. Deze regio in het zuiden van het groothertogdom wordt gekenmerkt door het vele ijzer dat in de grond te vinden is en wordt daarom het Land van de Rode Aarde genoemd. Dat is op deze route duidelijk te zien waar cultuur en natuur hand in hand gaan. Kronkelpaadjes door bos en langs inzinkingen brengen me naar groteske overblijfselen van het Luxemburgse mijnverleden zoals een gigantisch mijnvoertuig of het vele steenpuin dat wordt overgroeid door mos. Dit landschap wordt af en toe onderbroken door fraaie uitzichten en graslanden waardoor dit uitgegroeid is tot één van mijn meest diverse wandelingen van dit jaar. 

Link: https://nl.wikiloc.com/routes-wandelen/minett-trail-dudelange-rumelange-gare-167420325

22. A Walk Through Flinders Ranges 

Verschil moet er zijn en het land van de Rode Aarde bevindt zich toch echt wel in Australië wat ze in Groot-Hertogdom Luxemburg ook moge beweren. Mijn eerste kennismaking hiermee gebeurt in Flinders Ranges, een zandsteengebergte dat zich bevindt bij het begin van de Outback. Dit is een droge, desolate plek en dan is het des te vreemder dat ik na één kilometer Wilpena Pound zie opduiken in mijn blikveld, een vijver die letterlijk een oase is in deze woestijn die overigens verrassend groen is door de vele eucalyptusbomen. Het mooiste moment komt echter bij een lokale top waar een mooi panorama een 360 graden blik geeft over de volledige omgeving. Ook in deze woestijn is er een boel wildlife te vinden in vorm van kangoeroes en wallaby's. Althans dat zien veel van mijn reisgenoten wanneer ze terugkeren naar het startpunt. Ik pik er helaas weinig van mee aangezien ik ervoor opteer om via een grindweg terug te keren en daar is nu eenmaal geen natuur (en dieren) te vinden.   

Link: https://nl.wikiloc.com/routes-wandelen/wilpena-chalet-187953741 

21. Belse heiden en broeken (originele wandelingen) 

Ooit was de website Originele Wandelingen mijn grootste leverancier van wandelingen, maar dat tijdperk ligt nu toch al enkele jaren achter mij. Niet dat deze wandelingen me niet langer aanspreken, maar dat komt simpelweg omdat ik de mooiste (en meeste) wandelingen al heb gedaan. Deze had ik ook al eerder gedaan, maar dan in miniformaat. Deze vernieuwde wandeling is reclame voor de Kempen als wandelregio en biedt een best of-ervaring van wat de Kempen allemaal te bieden heeft: duinen, heidegebied, beekvalleien, moerasgebieden, veldpaadjes, broekbossen, vennen en dat allemaal gepresenteerd in een ongeëvenaard mozaïeklandschap. Ik heb me echt geamuseerd op deze wandeling, hoewel ik de omgeving hier ondertussen vrij goed ken. Toch stuit ik op onverwachte paadjes die me langs mooie natuur piloteren en dan is het extra genieten als wandel- en natuurliefhebber. Deze wandeling bewijst dat je ook zonder bergen en vergezichten je een spectaculaire wandeling kan hebben!

Link: https://nl.wikiloc.com/routes-wandelen/belse-heiden-en-broeken-originele-wandelingen-164885093