In mijn vorige blogs heb ik het aantal keer gehad over de interne marktwerking bij energiebedrijven die operationeel zijn in België. Minister van economie Johan Vande Lanotte wil de stijgende energieprijzen bekampen door bijkomende maatregelen te nemen zoals de bevriezing van de energieprijzen. Opvallend was dat elke energieleverancier deze gelegenheid aangreep om de energieprijzen fors de hoogte in te duwen, maar daarna kwam Luminus terug op deze beslissing. Later volgden de andere energieleveranciers, met uitzondering van Electrabel die de lagere prijs enkel wou aanbieden als hun klanten er expliciet om vroegen.
Nu blijkt dat naar aanleiding van de plotse stijging van de energieprijzen zo'n honderd duizend gezinnen hebben besloten om te veranderen van energieleverancier. Aangezien Luminus het initiatief nam bij het terugdraaien van zijn prijzen, is het veilig om te stellen dat Luminus het meeste last had van dit klantenverlies. Dit cijfer is vrij opmerkelijk omdat Belgen redelijk standvastig zijn. We durven wel snel te wisselen van GSM-provider, maar bij de keuze voor banken, energieleveranciers en televisiedistributeurs is de Belg toch overwegend trouw. Nu blijkt dat enige nuancering toch op zijn plaats is bij dit beeld.
Transparantere prijzen
Zoals eerder gezegd opereren de energieleveranciers in de Belgische markt in een Cournot oligopolie in plaats van een Bertrand oligopolie. Om snel te recapituleren waarom: de leveranciers concurreren niet op prijs, maar op capaciteit, het aantal firma's blijft constant en de firma's houden rekening met elkaars strategische beslissingen. In een Bertrand oligopolie zouden firma's concurreren op prijs en consumenten kopen de energie aan bij de goedkoopste leverancier. Dat is momenteel niet het geval omdat de zoekkosten momenteel hoog liggen. Er bestaan weliswaar websites op het internet die het mogelijk maken om energieprijzen te vergelijken, maar de samenstelling van producten verschilt soms heel erg.
In een vrije markt zijn bedrijven vrij om de samenstelling van hun producten en prijzen te bepalen. Bij de energieleveranciers is het erg moeilijk om prijzen te vergelijken omdat prijs A van Luminus totaal andere dingen inhoudt dan prijs B van Electrabel. Het CREG, de regulator op de Belgische energiemarkt, wil de prijzen nu transparanter maken. De formules die momenteel de prijszetting bepalen houden rekening met factoren zoals personeelskosten, kosten voor afschrijving of exploitatie, kosten voor groenestroomcertificaten en warmtekrachtkoppeling. Het CREG wil deze factoren uit de berekening houden, zodat de prijzen minder complex en transparanter worden. Daarnaast eist het CREG de berekening van de indexering openbaar maakt op hun eigen websites.
Andere voorstellen
Daarnaast stelt het CREG nog andere maatregelen voor zoals de berkening van tariefsimulaties die gebaseerd is op de prijs van de laatste twaalf maanden, een aparte vermelding van aanvullende diensten, een procedure bij de factuur die uitlegt hoe je van energieleverancier verandert en een verwijzing naar een tariefsimulator. Dat laatste had ik ruim drie weken geleden besproken in m'n blog "De Belgische energiemarkt heroriënteren" en zou de zoekkosten voor Belgische consumenten gevoelig doen dalen. Zoekkosten zijn kosten (of moeite) die een consument moet doen om prijzen te vergelijken. Voor sommige zaken gaat dit gemakkelijk (supermarkten), maar voor anderen dan weer heel erg moeilijk (advocaten). Energieprijzen behoren door hun complexiteit tot de laatste categorie. Het CREG hoopt door de energieprijzen transparanter te maken en het vergemakkelijken van de vergelijking van prijzen om consumenten sneller te overreden om van energieleverancier te veranderen.
De maatregelen die het CREG nu voorstelt, zullen zeker effect hebben op de Belgische energiemarkt, maar het is hoogst twijfelachtig of dit op korte termijn de stilzwijgende samenwerking tussen energieleveranciers zal doorbreken. De reden waarom is eigenlijk heel simpel: de bemoeienissen van de politiek. De voorstellen van het CREG werken zeker en vast in een vrije markt, maar veel lokale overheden zijn (gedeeltelijk) eigenaar van de energieleveranciers en deze voorstellen verliezen hun werking wanneer er politiek getrouwtrek mee gemoeid is. Bovendien is het nog heel erg onzeker of deze voorstellen van het CREG ook daadwerkelijk worden goedgekeurd gezien de zetelende politici in de bestuurstop van energiebedrijven.
Politieke inmenging
De Oostendse brulboei Jean-Marie Dedecker heeft laten uitrekenen dat de energieprijzen sinds 2007 met 34% zijn gestegen, maar dat slechts tien procent daarvan het gevolg is van de prijsstijging van de energieleveranciers zelf. Als je rekening houdt met een inflatie van twee procent per jaar, is die prijsstijging van tien procent alles behalve excessief en kan die perfect verdedigd worden. De daadwerkelijke stijging van de prijzen is te wijten aan het falende energiebeleid van de Belgische regering: windmolenparken voor de Belgische kust die door vriendjespolitiek veel te duur wordt betaald, de overdreven hoeveelheid aan subsidies voor zonnepanelen en de haast onnavolgbare kostenstructuur voor de distributienetwerken.
Het helpt ook niet dat bij veel energieleveranciers een politiek belangrijk figuur in de raad van beheer zetelt of zelfs meerdere. Voor een overwegend rechts figuur als Dedecker is zijn voormalige Oostendse rivaal en plitiek tegengewicht Vande Lanotte een gedroomd aanvalsobject, maar in Dedecker's betoog zit zeker een kern van waarheid. Als je de actualiteiten hebt gevolgd, weet je dat het oversubsidiëren van zonnepanelen een rampzalig effect heeft gehad op de energieprijzen.
Als Vande Lanotte en het CREG daadwerkelijk de stijgende energieprijzen wil aanpakken, zal het voornamelijk in eigen boezem moeten kijken. Lokale overheden moeten niet meer rekenen op een royaal dividend bij winstuitkeringen, geen politieke invloed in de bestuurstop van energiebedrijven en een transpanter beleid in het beheer van de infrastructuur van de distributienetwerken. Helaas zijn de beslissingen over grote kosten zoals de groenestroomcertificaten en subsidies voor zonnepanelen enkele jaren geleden gemaakt en die kunnen helaas niet meer ongedaan gemaakt worden. Daarom zijn de energieprijzen in België structureel hoger dan die van onze buurlanden en het ziet er niet naar uit dat daar snel verandering in zal komen, ondanks alle goede bedoelingen van het CREG.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten